قلب درد در بارداری خطرناک است؟ علل قلب درد در بارداری

بارداری می‌تواند باعث ناراحتی و درد در بسیاری از قسمت‌های بدن از جمله مشکلاتی قلبی شود. قلب درد در بارداری شایع است و شرایطی مانند افزایش هورمون در دوران بارداری، بیماری ریفلاکس، اضطراب و استرس، کم‌خونی، بی‌خوابی و خستگی می‌تواند باعث ایجاد درد در قلب شود. از آنجایی که قلب یک عضو بسیار مهم است و مستقیماً روی سلامت مادر و جنین تأثیر دارد، در صورت مشاهده علائم باید منشأ علت مشخص شود. در این بخش همراه ما باشید تا در مورد قلب درد در بارداری، علائم، علل و درمان آن توضیح دهیم.

بارداری چگونه بر قلب و سیستم گردش خون مادر سالم تأثیر می‌گذارد؟

در یک بارداری سالم، میزان گردش خون در بدن 30 تا 50 درصد افزایش می‌یابد تا نیازهای متابولیکی نوزاد را تأمین کند. اما ازآنجاکه گلبول‌های قرمز خون مطابق با این میزان افزایش نمی‌یابد، کم‌خونی فیزیولوژیکی بارداری رخ می‌دهد. ازیک‌طرف حجم کاری ناشی از افزایش حجم خون روی قلب و از طرف دیگر کم‌خونی می‌تواند مشکلات مهمی را به خصوص بعد از سه ماه اول ایجاد کند. در ابتدای بروز این مشکلات، قلب سریع‌تر کار می‌کند تا خون بیشتری را پمپاژ کند. کم‌خونی و افزایش بار مایعات می‌تواند با کمی تلاش در زنان باردار باعث تپش قلب و تنگی نفس شود.

علاوه بر این مشکلات در مراحل بعدی بارداری، فشار نوزاد در حال رشد و بافت رحم بر روی عروق بزرگ و قلب ممکن است باعث شکایت شود. در ابتدای این موارد به خصوص در حالت خوابیده به پشت، فشردگی رحم با ایجاد فشار بر ورید اصلی باعث کاهش بازگشت خون به قلب و در نتیجه کاهش فشار خون می‌شود. به همین ترتیب، تجمع مایع به خصوص در پاها به دلیل گشادشدن عروق سیستمیک در زنان باردار باعث کاهش فشار خون می‌شود. علاوه بر این، با دشواری برگشت خون از پاها به قلب، واریس‌های داخلی قابل‌مشاهده (وریدهای واریسی خارجی) و بسیار خطرناک‌تر رخ می‌دهد.

شایع‌ترین مشکلات در افراد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی عبارت‌اند از:

• نارسایی قلبی
• آریتمی
• فشار خون بالا
• اندوکاردیت عفونی
• عوارض ترومبوآمبولیک

موارد بالا می‌تواند به‌طورجدی بر سلامت مادر و نوزاد تأثیر بگذارد.

درد قلب در بارداری نشانه چیست؟

در دوران بارداری تغییرات مختلفی در هورمون‌های زنان رخ می‌دهد. این تغییر هورمونی منجر به افزایش حجم خون می‌شود. افزایش حجم خون می‌تواند باعث درد قلب شود.  علت قلب درد در بارداری با منشأ درد مرتبط است.

 قلب درد در بارداری می‌تواند با موارد زیر مرتبط باشد:

• سوءهاضمه
• تغییرات بدن در دوران بارداری
• مشکلات گوارشی
• پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری)
• بزرگ‌شدن سینه
• بیماری ریفلاکس
• تهوع صبحگاهی
• مصرف مکرر نوشیدنی‌ها و غذاهای کافئین‌دار
• بی‌خوابی، خستگی
• بیماری قلبی مستقل از بارداری
• فشار خون
• سرماخوردگی
• بیماری تیروئید
• آسم
• ترومبوز ورید عمقی
• کاردیومیوپاتی حوالی زایمان
• انفارکتوس میوکارد
• بیماری عروق کرونر قلب

ترومبوز ورید عمقی

  ترومبوز ورید عمقی یک بیماری جدی است که زمانی رخ می‌دهد که لخته‌های خون در یک سیاهرگ عمیق که معمولاً در پاها اتفاق می‌افتد، ایجاد می‌شود. هنگامی که لخته‌های خون از سیاهرگ‌های عمقی پا به ریه‌ها می‌روند، منجر به آمبولی ریه می‌شود. این یک مشکل تهدیدکننده زندگی است که می‌تواند باعث درد قلبی در زنان باردار شود.

کاردیومیوپاتی حوالی زایمان

یک بیماری قلبی است که با ضعیف‌شدن ماهیچه‌های قلب مشخص می‌شود. در ماه آخر بارداری اتفاق می‌افتد و می‌تواند تا پنج ماه پس از زایمان ادامه یابد. کاردیومیوپاتی حین زایمان یک بیماری نادر است و می‌تواند علائم خفیف یا شدیدی مانند درد قلب، خستگی، تنگی نفس و تورم مچ پا را ایجاد کند.

انفارکتوس میوکارد بارداری

انفارکتوس حاد میوکارد یک بیماری نادر است که در زنان باردار دیده می‌شود و می‌تواند باعث درد قلبی در دوران بارداری شود. این می‌تواند در تمام مراحل بارداری و در دوره پس از زایمان رخ دهد. با این حال، اغلب در سه‌ماهه سوم رخ می‌دهد

حمله قلبی و بیماری قلبی در بارداری

 حمله قلبی یک علت نادر درد قلبی در دوران بارداری است. در دوران بارداری، حجم خون در بدن شما برای نگه‌داشتن جنین در حال رشد در رحم افزایش می‌یابد. برای پمپاژ صحیح این خون اضافی، ضربان قلب زنان افزایش می‌یابد که می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد. زنانی که قبلاً بیماری‌های قلبی خاصی دارند در معرض خطر بیشتری برای حمله قلبی در دوران بارداری هستند.

بیماری عروق کرونر قلب در بارداری

 بیماری عروق کرونر قلب وضعیتی است که در آن پلاک در رگ‌های قلب ایجاد می‌شود و باعث باریک شدن رگ‌ها و محدودشدن جریان خون می‌شود. این منجر به علائمی مانند درد قلبی، تنگی نفس و حمله قلبی می‌شود.

علائم درد قلب در بارداری چیست؟

درد قلب در دوران بارداری با علائم زیر خود را نشان می‌دهد:

• تنگی نفس
• تپش قلب
• ضربان سریع قلب
• ضعف
• فشار خون پایین
• مشکل در تنفس در هنگام خواب یا دراز کشیدن

آیا بارداری باعث بیماری قلبی می‌شود؟

مشخص شده است که تقریباً 0.2 تا 4٪ از زنان باردار به بیماری‌های قلبی عروقی مبتلا می‌شوند. در حالی که تعداد بیمارانی که در دوران بارداری دچار مشکلات قلبی می‌شوند در حال افزایش است، تعداد درخواست‌ها برای پزشک نسبتاً کم است. با این حال، اطلاع‌رسانی به بیماران قبل و بعد از بارداری از نظر خطرات قلبی عروقی در دوران بارداری بسیار مهم است. در این مرحله، نباید فراموش کرد که اقدامات احتیاطی و یا هشدارها نه‌تنها به مادر بلکه نوزاد نیز مربوط می‌شود.

بیماری‌های قلبی عروقی در بارداری در کشورهای مختلف متفاوت است. به‌موازات افزایش سن حاملگی و عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی (مانند دیابت، فشار خون بالا و چاقی) افزایش‌یافته است. بیماری‌های قلبی عامل اصلی مرگ و میر مادران در کشورهای غربی شده است، زیرا زنان مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی با پیشرفت‌های تکنولوژیکی در روش‌های درمانی می‌توانند به سن باروری برسند.

بارداری با فشارخون بالا شایع‌ترین بیماری قلبی عروقی است که در 6 تا 8 درصد از تمام بارداری‌ها رخ می‌دهد. در میان کشورهای درحال‌توسعه، بیماری‌های مادرزادی قلبی به میزان تقریبی 9 تا 19 درصد دیده می‌شود. در این کشورها، بیماری‌های دریچه روماتیسمی عامل 56 تا 89 درصد بیماری‌های قلبی عروقی در دوران بارداری هستند. اگرچه کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلب) نادر است، اما در دوران بارداری شدید است. شایع‌ترین نارسایی قلبی، کاردیومیوپاتی حین زایمان (بارداری) است.

تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی در بارداری

گرفتن شرح‌حال دقیق شخصی و خانوادگی بیماران از نظر سیستم قلبی عروقی. معاینه دقیق نیز در زنان باردار به‌منظور تشخیص سوفل قلبی جدید یا در حال تغییر و علائم نارسایی قلبی بسیار مهم است مانند:

• الکتروکاردیوگرافی
• اکوکاردیوگرافی
• اکوکاردیوگرافی ترانس مری
• تست ورزش برای ارزیابی ظرفیت عملکردی و اختلالات ریتم قلب مرتبط با ورزش (آریتمی) در زنان باردار انجام می‌شود .
• MRI
• اشعه ایکس قفسه سینه

چه شرایطی نیاز به سزارین دارد؟

بارداری و زایمان می‌تواند با ایجاد تغییرات قابل توجهی در قلب و سیستم گردش خون، سلامت مادر را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. در حالی که اکثر این اثرات باعث تغییر روند طبیعی بارداری و زایمان نمی‌شود، اقداماتی که می‌توان انجام داد می‌تواند شکایات ناشی از تغییرات قلب و سیستم گردش خون را کاهش دهد.

• نیاز به زایمان اورژانسی در حین مصرف داروهای رقیق‌کننده خون
• قطر آئورت 45 میلی‌متر یا بیشتر در مادر مبتلا به سندرم مارفان
• پارگی آئورت در مادر
• ایجاد نارسایی قلبی در مادر علی‌رغم درمان
• ایجاد سندرم آیزنمنگر در مادر

درمان درد قلب در بارداری

درمان درد قلب در دوران بارداری بسته به علت این بیماری متفاوت است و نیاز به بررسی توسط متخصص قلب و عروق دارد. در صورت لزوم پزشک شما دارو تجویز خواهد کرد. اگر علت درد قلب مسائل جدی نباشد به احتمال زیاد موارد زیر توصیه می‌شوند:

• از چیزهایی که باعث نفخ می‌شود اجتناب کنید
• بلافاصله بعد از غذا نخوابید
• از استرس دوری کنید
• استراحت کافی داشته باشید
• از خوردن غذاهایی که باعث سوزش سر دل و سوءهاضمه می‌شوند خودداری کنید.
• هنگام دراز کشیدن یا خوابیدن، با یک بالش بارداری بخوابید تا وزن اضافی را تحمل کنید.
• از خوردن غذاهای تند پرهیز کنید.
• از رژیم غذایی سرشار از منیزیم، کلسیم، ویتامین و آهن پیروی کنید.

اگر علت قلب درد ناشی از خود قلب باشد بر اساس شرایط بیماری، دارو و اقدامات احتیاطی برای مادر لحاظ می‌شود.

چه اقدامات احتیاطی باید انجام شود؟

اگر بیماری قلبی شناخته شده‌ای ندارید یا استعداد خانوادگی ندارید، به دلیل عوارض طبیعی بارداری می‌توانید کاندیدای بارداری و زایمان سالم با شکایات خفیف باشید.

با این حال، می‌تواند از مشکلات مهمی که ممکن است به وجود بیاید، به‌ویژه برای کسانی که از قبل بیماری قلبی دارند، با گفتگوی مفصل با دکتری که پیگیری‌های او را انجام می‌دهد و تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا خطرات بارداری را بپذیرند، جلوگیری کند.

در میان افرادی که بیماری قلبی شناخته شده‌ای ندارند، به ویژه افراد بالای 30 سال، افراد سیگاری، معتادان به الکل یا مواد مخدر، کسانی که قبلاً از قرص‌های ضدبارداری (قرص‌های ضدبارداری خوراکی) استفاده کرده‌اند و کسانی که بیماری‌های مشترکی دارند که باعث بیماری‌های قلبی مانند فشار خون، دیابت و چربی خون می‌شود، باید با متخصص قلب و عروق مشورت کنند.

شناخته شده‌ترین اقدام برای پیشگیری از کم‌خونی در بارداری، مصرف مکمل‌های آهن برای رفع نیاز روزافزون به آهن با شروع بارداری است.

به‌منظور جلوگیری از فشار خون بالا و ورم که ممکن است در زنان باردار رخ دهد، مهم است که مصرف نمک را محدود کرده و از افزایش وزن بیش از حد خودداری کنید.

در مراحل بعدی بارداری، برای محافظت از بازگشت خون به قلب، به جای خوابیدن به پشت، خوابیدن به پهلو می‌تواند فشار خون را متعادل نگه دارد.

درمان مشکلات واریس (واریس داخلی و خارجی) در دوران بارداری متأسفانه در بسیاری از کلینیک‌ها فقط با جوراب‌های فشاری دنبال می‌شود. در واقع این کار اشتباهی نیست؛ زیرا داروهایی که برای واریس مصرف می‌شود ممکن است به نوزاد آسیب برساند، اما در کلینیک خود به جای مصرف دارو، در دوران بارداری و بلافاصله پس از زایمان، درمان و پیگیری واریس را بدون هیچ دارویی به بیمار انجام می‌دهیم.