بیماری قلبی در بارداری | علت+ علائم و درمان

شیوع بیماری قلبی در بارداری به دلیل افزایش سن بارداری، بیماری‌هایی مانند چاقی و دیابت افزایش‌یافته است. شایع‌ترین بیماری در دوران بارداری فشار خون بالا است و تقریباً در 7 درصد از زنان باردار دیده می‌شود. سوراخ قلب، بیماری‌های روماتیسمی قلب، بیماری عضله قلب و نارسایی قلبی نیز از بیماری‌های شایع هستند. زنان مبتلا به بیماری‌های قلبی قابل‌توجه باید در دوران بارداری تحت کنترل منظم متخصصان زنان و جراحان قلب و عروق باشند. در این بخش همراه ما باشید تا به طور کامل در مورد بیماری قلبی در بارداری توضصیح دهیم.

بارداری چه تأثیری بر سلامت قلب و عروق مادران باردار دارد؟

در دوران بارداری و تولد، تغییرات جدی در سلامت قلبی عروقی مادر باردار رخ می‌دهد. هنگام بارداری، میزان گردش خون در بدن مادر بین 30 تا 50 درصد افزایش می‌یابد تا نیازهای متابولیکی نوزاد را تامین کند. این وضعیت باعث ایجاد کم‌خونی می‌شود که در نتیجه گلبول های قرمز نمی توانند با این میزان افزایش هماهنگی کنند. حجم کاری ناشی از افزایش حجم خون بر روی قلب نیز می‌تواند مشکلاتی را به خصوص پس از 3 ماه اول ایجاد کند. به همین دلایل، تپش قلب و تنگی نفس در دوران بارداری بسیار شایع است. همانطور که نوزاد در مراحل بعدی بارداری رشد می‌کند، بافت رحم به قلب و عروق فشار می آورد و علائم مختلفی را ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به بیماری قلبی مادرزادی باید قبل یا در طول بارداری با پزشک متخصص مشورت کنند.

بیماری قلبی در بارداری

در دوران بارداری تغییراتی در سیستم قلبی عروقی هر مادری رخ می‌دهد. این تغییرات تشخیص بیماری قلبی در دوران بارداری را دشوار می‌کند. ما می‌توانیم با ارزیابی ظرفیت عملکردی قلب، تحمل آن در برابر بار، و درمان و مراقبت‌هایی که در طول بارداری دریافت می‌کند، تصمیم بگیریم که آیا مادر باردار مبتلا به بیماری قلبی از قبل وجود داشته باشد یا خیر. تقریباً یک درصد از زنان باردار بیماری قلبی دارند. شایع‌ترین بیماری قلبی، تنگی میترال و شایع‌ترین بیماری مادرزادی قلب، ASD است. (نقص دیواره بین دهلیزی)

تغییرات قلب در دوران بارداری شامل موارد زیر است:

• قلب به سمت بیرون به سمت چپ جابه‌جا شده است.
• حجم قلب 10-15 درصد افزایش می‌یابد.
• صدای قلب افزایش می‌یابد و در برخی دوبرابر می‌شود.
• حجم ضربه‌ای قلب (برون‌ده قلبی) افزایش می‌یابد و در پایان بارداری به 6 لیتر در دقیقه می‌رسد. است. حجم ضربه‌ای قلب زمانی که به پهلوی چپ دراز می کشد بالاتر است، بنابراین خون بهتر است در این حالت به کودک پمپاژ شود.
• ضربان نبض 10 ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد
• انحراف محور چپ و وارونگی موج T در ECG مشاهده می‌شود.
• فشار سیستولیک تغییر نمی‌کند؛ اما فشار دیاستولیک در دو سه‌ماهه اول کاهش می‌یابد.
• حجم خون 1600-1700 میلی لیتر (40-50٪) افزایش می‌یابد. آنچه در اینجا افزایش می‌یابد قسمت آبی است که پلاسما نامیده می‌شود.
• تنگی نفس (Dyspnea) مشاهده می‌شود
• بیماری‌های قلبی در دوران بارداری
• علائم بیماری قلبی در دوران بارداری
• تنگی نفس شدید
• تنگی نفس و غش در اثر تلاش
• درد قفسه سینه همراه با ورزش
• بیدارشدن در شب با احساس گرسنگی هوا
• بزرگ شدن شدید قلب
• سوفل مداوم هم در سیستول و هم در دیاستول
• کبودی
• بروز اختلالات ریتم قلب

طبقه‌بندی عملکردی بیماری قلبی در بارداری

یک طبقه‌بندی برای اندازه‌گیری ظرفیت عملکردی قلب استفاده می‌شود. با توجه به این؛

• کلاس I : بیماران بدون علامت که به راحتی می‌توانند فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهند و نیازی به ایجاد محدودیت ندارند.
• کلاس II: بیمارانی که در استراحت یا فعالیت عادی مشکلی ندارند، اما با تلاش بیش از حد معمول احساس ناراحتی می‌کنند.
• کلاس III : بیمارانی که در فعالیت‌های عادی مشکل دارند اما می‌توانند در استراحت راحت باشند.
• کلاس IV : بیمارانی که حتی در حالت استراحت احساس ناراحتی می‌کنند.

به طور کلی در بارداری بیماران کلاس I و II مشکلی وجود ندارد. به شرطی که تحت کنترل باشد، نتایج بسیار خوب است. آنها می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند، اما در زمان تولد به مادر کمک می‌شود تا از زور زدن بیش از حد او جلوگیری شود.

 1/3 از بیماران کلاس III در دوران بارداری  را تجربه می‌کنند. آنها ممکن است نیاز به استراحت مداوم در بستر داشته باشند. در موارد شدید ممکن است نیاز به خاتمه زودهنگام بارداری باشد. زایمان طبیعی ارجح است، سزارین خطرناک است.

در مورد  کلاس آخر،  بارداری در واقع برای این نوع بیماران بسیار خطرناک است. بارداری برای این گروه توصیه نمی‌شود. میزان مرگ و میر مادران بسیار بالاست. بسته به درجه بیماری، مشکلات مختلفی در نوزاد مادر مبتلا به بیماری قلبی مشاهده می‌شود. در صورت وجود بیماری قلبی با هیپوکسی شدید در مادر، میزان مرگ و میر نوزادان به 38٪ می‌رسد. اگر هیپوکسی شدید وجود نداشته باشد، این میزان در 20 درصد باقی می‌ماند که میزان مرگ و میر بسیار بالایی است، علاوه بر این، خطر سقط جنین، زایمان زودرس، تأخیر در رشد و ناهنجاری‌های مادرزادی قلب نیز زیاد است.

بیماری‌های مادرزادی قلب:

• ASD (نقص سپتوم دهلیزی)
• VSD (نقص سپتوم بطنی)
• PDA (بیماری مجرای شریانی باز )
• تترالوژی فالوت
• کوآرکتاسیون آئورت
• سندرم آیزنمنگر

در ASD، VSD و PDA به طور کلی طبق طبقه‌بندی در سطوح I و II مشکلی وجود ندارد.

 در تترالوژی فالوت و کوآرکتاسیون آئورت نیاز به پیگیری دقیق است. بارداری می‌تواند خطرناک باشد. در دوران بارداری باید فعالیت بدنی محدود شود، از یبوست جلوگیری شود و از کنترل فشار خون اطمینان حاصل شود.

با سندرم آیزنمنگر باید از بارداری جلوگیری کرد. میزان مرگ و میر مادران 40 درصد گزارش شده است. در دوران بارداری مشکلات زیادی در ارتباط با نوزاد وجود دارد. اغلب، بارداری خاتمه می‌یابد.

بیماری‌های دریچه قلب نیز ممکن است رخ دهد که  تنگی میترال شایع‌ترین است. معمولاً بعد از بیماری روماتیسمی رخ می‌دهد. اگر مساحت دریچه بیش از 1.5 سانتی متر مربع باشد و ظرفیت عملکردی آنها خوب باشد، می‌توانند به طور طبیعی زایمان کنند. عمل باید به‌دقت کنترل شود و قلب دائماً تحت نظر باشد.

برای پیشگیری از آندوکاردیت عفونی (التهاب بافت قلب) باید اندکی قبل از تولد به بیماران مبتلا به بیماری دریچه پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیک داده شود.

بیماران قلبی در دوران بارداری باید توسط متخصص زنان و قلب پیگیری شوند. بسته به‌شدت تولد، باید در بیمارستانی انجام شود که هر دو شعبه در آن در دسترس باشد و پشتیبانی مراقبت‌های ویژه انجام شود. البته مهم‌ترین نکته این است که بیماران قبل از بارداری تحت بررسی قلب قرار گرفته و پس از تأیید پزشک قلب باردار شوند.

همچنین بخوانید : آیا قلب درد در بارداری خطرناک است؟ علل و عواقب قلب درد در بارداری

علائم بیماری قلبی در دوران بارداری

علائم بیماری قلبی در بارداری به طور خلاصه عبارت‌اند از:

• تنگی نفس که با ورزش یا حتی در حالت استراحت افزایش می‌یابد.
• درد قفسه سینه با ورزش
• تپش قلب و غش بعد از ورزش
• سوفل در معاینه قلب تشخیص داده شود.

برای بیماری قلبی در بارداری چه باید کرد؟

زنان باردار با چنین شکایاتی باید آزمایشات جدی قلبی عروقی را انجام دهند. متخصص قلب و متخصص زنان باید با هم بارداری را پیگیری کنند. اگر قبلاً بیماری قلبی تشخیص داده شده دارید، باید قبل از بارداری با یک متخصص بیماری قلبی مشورت کنید و بدانید که آیا در صورت باردارشدن مشکلی وجود خواهد داشت یا خیر. باید در مدت زمان مجاز باردار شود. در حالی که بیماری قلبی از قبل موجود به طور معمول باعث نارسایی قلبی نمی‌شود، زمانی که فرد باردار می‌شود می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

نارسایی قلبی در دوران بارداری دوم و بعد از آن بیشتر دیده می‌شود، زمانی که بار قلب بیشترین افزایش را دارد. از آنجایی که کم‌خونی، عفونت و تب باعث افزایش بار قلب می‌شود، چنین شرایطی نیز باید جداگانه درمان شوند.