انواع داروهای درمان فشار خون

داروهای درمان فشار خون داروهایی هستند که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند. فشار خون اندازه‌گیری نیروی محرکه خون در برابر دیواره رگ است. تقریباً از هر سه بزرگسال در کشور ما یک نفر به فشار خون بالا مبتلا است، اگرچه معمولاً علائمی ندارند؛ اما فشار خون بالا عامل خطر اصلی برای سکته مغزی،  حمله قلبی  و نارسایی قلبی است. به همین جهت درمان و کنترل آن از اهمیت بالایی برخوردار است. داروهای مختلفی برای فشار خون تجویز می‌شوند که در این بخش قصد داریم آنها را برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

داروهای درمان فشار خون چیست؟

فشار بالای خون در رگ‌های خونی در برابر دیواره رگ به عنوان فشار خون بالا تعریف می‌شود. فشار خون بالا به مدت طولانی باعث آسیب به پوشش داخلی رگ می‌شود و باعث انسداد، پارگی یا گشادشدن عروق می‌شود. همچنین جریان خون را مختل می‌کند و ممکن است نارسایی اندام‌ها رخ دهد.

برای درمان فشارخون بالا علاوه بر تغییرات در شیوه زندگی، داروهای مختلفی وجود دارد که توسط پزشکان تجویز می‌شود که از طریق مکانیسم‌های مختلف عمل می کنند. در مواردی که پزشک تشخیص دهد، ممکن است استفاده از ترکیبات مختلف این داروها برای کنترل فشار خون بالا در نظر گرفته شود.

انواع داروهای درمان فشار خون

فشار خون بالا باعث خستگی مفرط قلب و عروق می‌شود. داروهای ضد فشار خون با گشاد کردن رگ‌های خونی، یعنی با جلوگیری از باریک شدن یا انقباض آن‌ها یا با کاهش بار کاری قلب، فشار خون را کاهش می‌دهند. انواع داروهای فشار خون بالا عبارت‌اند از:

• دیورتیک‌ها
• مسدودکننده‌های آلفا
• مسدودکننده‌های بتا
• وازودیلاتورها

دیورتیک‌ها

این داروها که “ادرارآور” نیز نامیده می‌شوند، تشکیل ادرار را در کلیه افزایش می‌دهند و در نتیجه باعث می‌شوند بدن مایعات و مواد معدنی مانند سدیم را دفع کند. کاهش حجم مایع و سطح سدیم باعث گشادشدن رگ‌های خونی، افزایش جریان خون و کاهش فشار وارد شده توسط خون به دیواره عروق می‌شود. رایج‌ترین کلاس‌های ادرارآور عبارت‌اند از:

• دیورتیک‌های حلقه (لاسیکس، لیزیک، دسال، فورومید و غیره)
• پاک‌کننده‌های پتاسیم (تریامتریل، تریانسریل، آلداکتون و غیره)
• دیورتیک‌های تیازیدی (در ترکیب با بسیاری از داروهای فشار خون یافت می‌شود)

مسدودکننده‌های آلفا

اینها داروهایی هستند که با شل کردن ماهیچه‌های صاف در رگ‌های خونی و مسدودکردن اتصال برخی مواد شیمیایی به گیرنده‌های آلفا در قلب، بار کاری قلب را کاهش می‌دهند.

مسدودکننده‌های بتا

آنها داروهایی هستند که با مسدودکردن برخی از اثرات سیستم عصبی سمپاتیک که مواد شیمیایی خاصی را آزاد می‌کند که به گیرنده‌های بتا در قلب متصل می‌شوند، بار کاری قلب را کاهش می‌دهند.

داروهای گشاده کننده عروق یا وازودیلاتورها

گروهی از داروها هستند که باعث گشادشدن رگ‌های خونی می‌شوند و در نتیجه فشار خون را به دیواره‌های رگ کاهش می‌دهند. این کار باعث می‌شود خون راحت‌تر جریان یابد و قلب به طور مؤثرتری پمپاژ کند. گروه داروهای گشادکننده عروق شامل داروهای زیر است:

مهارکننده‌های ACE (مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین)

آنها داروهایی هستند که مانع از تولید ماده‌ای (آنژیوتانسین 2) می‌شوند که باعث باریک شدن رگ‌های خونی می‌شود. این اتفاق باعث کاهش مقاومت رگ‌های خونی می‌شود و جریان خون را تسهیل می‌کند. 

مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین 2 (ARBs)

گشادکننده عروق هستند که همان اثر مهارکننده‌های ACE را با مکانیسم متفاوتی ایجاد می کنند. این نوع داروها به جای تولید آنژیوتانسین 2، با جلوگیری از ورود آن به گیرنده‌های آنژیوتانسین 2 در بدن، از اثرات این ماده جلوگیری می کنند. 

مسدودکننده‌های کانال کلسیم

این نوع گشادکننده عروق هستند که با مسدودکردن یون‌های کلسیم که باعث انقباض یا باریک شدن رگ‌های خونی می‌شوند، بار کاری قلب را کاهش می‌دهند. 

مهارکننده‌های آدرنرژیک مرکزی

گشادکننده عروق هستند که با جلوگیری از افزایش ضربان قلب توسط سیستم عصبی مرکزی یا ارسال سیگنال برای انقباض عروق خونی، مستقیماً بر روی مغز اثر می‌گذارند. امروزه چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

بهترین داروی فشار خون بالا

هیچ قانون کلی در مورد اینکه در درمان فشار خون با کدام گروه دارویی باید شروع به درمان کرد وجود ندارد. تحقیقات نشان داده است که داروهای مختلف ضد فشار خون تقریباً به همان اندازه در درمان فشار خون بالا مؤثر هستند. برخی از بیماران ممکن است به یک نوع دارو بهتر از سایرین پاسخ دهند و استفاده از برخی داروها در شرایط بالینی خاص بهتر عمل می‌کند؛ بنابراین، پزشک شما بر اساس سابقه پزشکی، علائم و نشانه های فعلی و وضعیت بیمار تصمیم می‌گیرد که کدام داروی ضد فشار خون را انتخاب کند.

به عنوان مثال، مسدودکننده‌های بتا برای درمان فشار خون بالا همراه با بیماری عروق کرونر یا آریتمی (ریتم‌های غیرطبیعی قلب) مناسب‌تر هستند. با این حال، مسدودکننده‌های بتا نباید در بیماران مبتلا به آسم استفاده شوند.

اگر یک داروی ضد فشار خون به اندازه کافی فشار خون را کاهش ندهد، پزشک ممکن است دو یا چند داروی ضد فشار خون را به صورت ترکیبی تجویز کند. با این حال، درمان ترکیبی معمولاً اولین درمانی نیست که استفاده می‌شود، اما زمانی که یک دارو مؤثر نباشد، جایگزین ارزشمندی است. برخی از ترکیبات ممکن است به صورت یک قرص با دوز ثابت باشند تا بیماران در صورت مصرف بیش از یک دارو فقط یک قرص مصرف کنند.

رایج‌ترین داروهای ترکیبی

• مهارکننده‌های ACE + دیورتیک‌های تیازیدی (مونوپریل پلاس، کاورسیل پلاس و غیره)
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین 2 + دیورتیک‌های تیازیدی یا دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم (کاروزید، کودیوان و غیره)
• مسدودکننده‌های بتا + دیورتیک‌های تیازیدی (تنورتیک و غیره)
• دیورتیک‌های تیازیدی + دیورتیک‌های نگهدارنده پتاسیم
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم + مهارکننده‌های ACE

چه برای کنترل فشار خون بیماران دارو داده شود یا نه، درمان غیردارویی نیز برای بیماران توصیه می‌شود (رژیم غذایی، ورزش و غیره).

عوارض جانبی بالقوه رایج داروهای ضد فشار خون

به طور کلی داروهای فشار خون خواص درمانی بیشتری به نسبت عوارض جانبی دارند اما برخی از افراد ممکن است به نوع خاصی از دارو حساس باشند و در این صورت می‌توان دارو را جایگزین کرد. اگر موارد زیر را تجربه می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید تا داروهای شمارا بررسی کند:

• واکنش آلرژیک
• فشار خون پایین (هیپوتانسیون)
• آریتمی (ریتم غیرطبیعی قلب)
• تپش قلب (ضربان قلب نامنظم و قابل لمس)
• سرگیجه یا خاموشی
• غش (سنکوپ)
• سردرد
• افزایش حساسیت به نور خورشید (حساسیت به نور) که منجر به آفتاب‌سوختگی یا بثورات شدید می‌شود
• خواب‌آلودگی، ضعف و خستگی
• خونریزی غیرطبیعی
• درد مفاصل یا کمردرد
• ناراحتی شکمی، حالت تهوع، اسهال
• تغییر رنگ غیرطبیعی پوست بثورات، تغییر رنگ آبی یا زرد (یرقان)
• ناتوانی جنسی
• افسردگی
• یبوست

از این همه عوارض جانبی نترسید. اکثر این عوارض جانبی موقتی هستند و تعداد کمی از آنها به اندازه ای شدید هستند که نیاز به تغییر دارو داشته باشند. فراموش نکنیم که آسیبی که فشار خون به ما وارد می‌کند بسیار بیشتر از عوارض داروها خواهد بود.

دارو یا سایر تداخلات

بیماران باید قبل از مصرف سایر داروها (با نسخه یا بدون نسخه)، مکمل‌های گیاهی یا داروهای گیاهی با پزشک خود مشورت کنند. موادی که اثرات داروهای ضد فشار خون را افزایش می‌دهند و باعث کاهش فشار خون می‌شوند:

• سایر داروهای ضد فشار خون (مگر اینکه به عنوان بخشی از درمان ترکیبی تجویز شوند)
• نیترات‌ها (داروهایی که با شل کردن دیواره شریان باعث کاهش فشار خون می‌شوند)
• نیکوتینیک اسید: نوعی ویتامین B3 که به عنوان داروی کاهش‌دهنده کلسترول استفاده می‌شود.
• داروهایی که برای اختلالات جنسی استفاده می‌شود.
• الکل

مواد زیر با اثرات برخی از داروهای ضد فشار خون مقابله کرده و فشار خون را افزایش می‌دهند:

• داروهای مخدر (تجویز شده به عنوان مسکن)
• نیکوتین (موجود در محصولات تنباکو مانند سیگار)
• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین یا ایبوپروفن
• مهارکننده‌های Cox 2: داروهای ضدالتهابی که در درمان آرتریت استفاده می‌شود.

جدای از اینها، برخی از داروهای بدون نسخه مانند داروهای کنترل اشتها، داروهای آسم و سرماخوردگی، داروهای سرفه و ضد تب نیز ممکن است با داروهای ضد فشار خون تداخل داشته باشند. 

در مصرف داروهای ضد فشار خون به چه نکاتی توجه کنیم؟

هنگامی که بیماران برای اولین‌بار شروع به مصرف داروهای ضد فشار خون می کنند، باید احتیاط کنند (مثلاً رانندگی) تا زمانی که متوجه شوند این دارو چگونه بر آنها تأثیر می‌گذارد.

دارو برای کنترل فشار خون بالا مستمر خواهد بود؛ بنابراین داروهای ضد فشار خون فشار خون بالا را کنترل می کنند؛ اما آن را از بین نمی‌برند؛ بنابراین، با کاهش یا قطع دارو، فشار خون مجدداً افزایش می‌یابد و خطرات زیادی را برای بیمار به همراه خواهد داشت.

حتی اگر علائم آنها برطرف شده باشد، بیماران باید به پیگیری منظم با پزشک خود ادامه دهند تا اطمینان حاصل شود که فشار خون بالا تحت کنترل است. علاوه بر داروها، تغییراتی در سبک زندگی مانند رژیم غذایی (کمتر خوردن نمک)، اجتناب از استرس و ورزش نیز باید انجام شود.

بیماران در صورت بیمار شدن، به خصوص اگر استفراغ یا اسهال شدید دارند، باید به پزشک خود اطلاع دهند. این شرایط می‌تواند منجر به از دست دادن بیش از حد آب و پتاسیم از بدن و در نتیجه افت بیش از حد فشار خون شود.

در تعطیلات:

هوای گرم می‌تواند عوارض جانبی داروهای ضد فشار خون را افزایش دهد. بیماران باید در حین ورزش یا در هوای گرم مایعات کافی بنوشند، الکل را محدود کنند و به نظرات پزشک خود در مورد ورزش، سطح فعالیت و رژیم غذایی پایبند باشند.

همچنین بخوانید: دکتر برای فشار خون بالا