تلفن تماس
09383003005تهران ، خیابان ولیعصر بالاتر از بیمارستادن دی کوچه 14 پلاک 11 ساختمان پزشکان شفق
آریتمی قلبی، یا همان اختلالات ریتم قلب، به گروهی از مشکلات اشاره دارد که در آن ضربان قلب، از نظم طبیعی خود خارج میشود. قلب ما بهطور طبیعی از طریق سیگنالهای الکتریکی تنظیم میشود تا ضربان منظم و هماهنگی داشته باشد. اما در آریتمی، این سیگنالها به درستی انتقال پیدا نمیکنند یا دچار اختلال میشوند و در نتیجه، ضربان قلب ممکن است خیلی سریع (تاکی کاردی)، خیلی کند (برادی کاردی) یا بهطور کاملا نامنظم (فیبریلاسیون) شود. این وضعیتها مثل زمانی هستند که یک ساعت دقیق، به اشتباه شروع به کار میکند و زمان را اشتباه نشان میدهد. گاهی اوقات این اختلالات بیضرر هستند و حتی ممکن است شما اصلا متوجه آن نشوید، اما در مواردی که آریتمی شدیدتر باشد، میتواند خطراتی جدی برای سلامت بدن به ویژه مغز و سایر اندامهای حیاتی ایجاد کند. در درمان آریتمیهای قلبی، دکتر لعبت رضاییان، متخصص برجسته قلب و عروق در تشخیص و درمان اختلالات ریتم قلب، با سالها تجربه و تخصص خود، به کمک بیماران میآیند تا زندگی سالمتر و بدون نگرانی از مشکلات قلبی داشته باشند. در ادامه به بررسی انواع این بیماری و تشخیص و درمان آن میپردازیم.
آریتمی قلبی به اختلالات یا تغییراتی در ریتم طبیعی ضربان قلب گفته میشود. به عبارت سادهتر، زمانی که قلب از ریتم طبیعی خود خارج میشود و ضربان آن خیلی سریع، کند یا نامنظم میشود، دچار وضعیت آریتمی شده است. ریتم طبیعی قلب تحت تاثیر تکانههای الکتریکی است که از یک نقطه خاص در قلب، به نام گره سینوسی دهلیزی، شروع میشود. این تکانهها به آرامی به گره دهلیزی – بطنی میرسند و باعث ایجاد ضربان منظم و هماهنگ قلب میشوند. در این حالت، قلب بهطور منظم و با سرعتی ثابت میزند که این ریتم طبیعی نامیده میشود. اما در آریتمی، تکانههای الکتریکی بهطور صحیح منتقل نمیشوند یا دچار اختلال میشوند، بنابراین ریتم قلب دچار تغییراتی میشود. در ادامه با انواع آریتمی قلبی و تشخیص و درمان هرکدام بیشتر آشنا میشویم.
آریتمی قلبی میتواند علائم مختلفی را در بدن ایجاد کرده و در برخی موارد باعث بروز نگرانیهایی برای فرد شود. این علائم ممکن است نشاندهنده اختلالات در ریتم طبیعی ضربان قلب باشند که نیاز به توجه ویژه دارند. اگر چه در بسیاری از مواقع این علائم ممکن است بیخطر به نظر برسند، اما در برخی موارد خاص آریتمیها میتوانند مشکلات جدیتری ایجاد کرده و نیاز به مداخله فوری داشته باشند. به همین دلیل، باید مراقب علائم آریتمی قلبی باشید و در صورتی که این علائم بهطور مداوم یا با شدت بالا بروز کنند، با یک پزشک متخصص مشورت نمایید تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود. به صورت کلی علائم آریتمی قلبی شامل موارد زیر هستند:
آریتمی قلبی میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از بیماریهای قلبی گرفته تا عوامل مرتبط با سبک زندگی. این اختلال زمانی اتفاق میافتد که سیستم الکتریکی قلب، که وظیفه کنترل ضربان را بر عهده دارد، دچار مشکل شود. در برخی موارد، این مشکلات موقتی و بیخطر هستند، اما گاهی اوقات ممکن است به مشکلات جدیتری منجر شوند. در ادامه، مهمترین عواملی که میتوانند باعث آریتمی قلبی شوند، را بررسی کردهایم:
افرادی که از قبل دچار مشکلات قلبی هستند، بیشتر در معرض خطر آریتمی قرار دارند. بیماری عروق کرونر، حمله قلبی، نارسایی قلبی و التهاب بافت داخلی قلب (اندوکاردیت) میتوانند عملکرد طبیعی عضله قلب و سیستم الکتریکی آن را مختل کنند. همچنین، بیماریهای مادرزادی قلبی و مشکلات دریچهای قلب نیز میتوانند باعث ایجاد ضربانهای نامنظم شوند. در این شرایط، قلب ممکن است بیش از حد سریع، کند یا نامنظم بتپد که در برخی موارد نیاز به درمان فوری دارد.
با افزایش سن، احتمال بروز آریتمیهای قلبی بیشتر میشود. افراد بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض مشکلاتی مانند فیبریلاسیون دهلیزی هستند. یکی از دلایل این موضوع، تغییرات طبیعی در ساختار قلب و سختتر شدن دیوارههای عروق است که میتواند انتقال سیگنالهای الکتریکی را دچار مشکل کند. علاوه بر این، بسیاری از افراد مسن از داروهای مختلفی برای کنترل فشار خون یا سایر بیماریهای قلبی استفاده میکنند که ممکن است بر ریتم طبیعی قلب تاثیر بگذارند.
دیابت یک عامل مهم در افزایش خطر آریتمی است. این بیماری میتواند باعث آسیب به عروق خونی شود و بر نحوه انتقال سیگنالهای الکتریکی در قلب تاثیر بگذارد. همچنین، نوسانات قند خون میتواند باعث افزایش استرس روی قلب و ایجاد اختلال در ریتم طبیعی آن شود. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به دیابت، به ویژه آنهایی که سطح قند خونشان به خوبی کنترل نمیشود، بیشتر در معرض مشکلات ریتم قلبی قرار دارند.
غده تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد و هرگونه اختلال در عملکرد آن میتواند ضربان قلب را تحت تاثیر قرار دهد. پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) میتواند باعث افزایش ضربان قلب و ایجاد آریتمیهایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی شود، در حالی که کمکاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) میتواند باعث کند شدن بیش از حد ضربان قلب (برادی کاردی) شود.
برخی از بیماریهای ریوی مانند بیماریهای مزمن انسدادی ریه (COPD)، آمفیزم، آسم شدید و آمبولی ریه میتوانند بر میزان اکسیژن خون و عملکرد قلب تاثیر بگذارند. کمبود اکسیژن میتواند باعث افزایش استرس بر قلب شده و زمینه را برای بروز ضربانهای نامنظم فراهم کند. به همین دلیل، افرادی که از مشکلات مزمن ریوی رنج میبرند، باید بهطور منظم وضعیت سلامت قلب خود را بررسی کنند.
آریتمی قلبی اصطلاحی کلی برای نامنظمیهای ضربان قلب است که میتواند باعث افزایش، کاهش یا نامنظمی ریتم طبیعی قلب شود. این اختلالات به دلیل مشکلات در سیستم الکتریکی قلب رخ میدهند. شناخت انواع آریتمی به درک بهتر این بیماری و نحوه مدیریت آن کمک میکند. در ادامه، مهمترین انواع آریتمیهای قلبی را بررسی میکنیم.
تاکیکاردی زمانی رخ میدهد که ضربان قلب به بیش از 100 بار در دقیقه برسد. این وضعیت میتواند ناشی از افزایش فعالیت الکتریکی در بخشهای فوقانی (دهلیزها) یا تحتانی (بطنها) قلب باشد. تاکیکاردی در برخی موارد طبیعی است (مثلا هنگام ورزش یا استرس)، اما در صورتی که بدون دلیل مشخصی رخ دهد یا بهطور مداوم ادامه یابد، میتواند خطرناک باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
فیبریلاسیون دهلیزی یکی از شایعترین آریتمیهای قلبی است که در آن ضربان قلب نامنظم و معمولا سریع میشود (بین 150 تا 200 ضربه در دقیقه). این اختلال ناشی از سیگنالهای الکتریکی غیر طبیعی در دهلیزها است که باعث انقباض نامنظم این بخش از قلب میشود. این نوع آریتمی میتواند خطر ایجاد لخته خون را افزایش داده و احتمال سکته مغزی را بیشتر کند. افراد مبتلا ممکن است احساس تپش قلب، ضعف و تنگی نفس را تجربه کنند.
فلاتر دهلیزی نوع دیگری از آریتمی دهلیزی است که در آن ضربان قلب سریع اما منظم باقی میماند. این وضعیت معمولا به دلیل حرکت سریع و چرخشی یک سیگنال الکتریکی در ناحیهای از دهلیز ایجاد میشود. علائم فلاتر دهلیزی مشابه فیبریلاسیون دهلیزی است، اما شدت آن معمولا کمتر است. اگر این اختلال کنترل نشود، ممکن است به فیبریلاسیون دهلیزی تبدیل شود.
برادیکاردی زمانی رخ میدهد که ضربان قلب کمتر از 60 بار در دقیقه باشد. در برخی افراد، مانند ورزشکاران حرفهای، این وضعیت طبیعی است، اما در سایر موارد ممکن است نشاندهنده مشکل در سیستم الکتریکی قلب باشد. اگر برادیکاردی باعث سرگیجه، ضعف یا غش شود، ممکن است به دلیل اختلال در انتقال سیگنالهای الکتریکی قلب باشد که در این صورت نیاز به بررسی و درمان پزشکی دارد.
فیبریلاسیون بطنی یک نوع آریتمی بسیار خطرناک است که میتواند باعث ایست قلبی شود. در این حالت، سیگنالهای الکتریکی در بطنها بهطور نامنظم و غیر قابل کنترل عمل میکنند و قلب قادر به پمپاژ خون نخواهد بود. فیبریلاسیون بطنی نیاز به اقدامات اورژانسی مانند احیای قلبی (CPR) و استفاده از دستگاه دفیبریلاتور دارد.
آریتمیهای قلبی، اختلالاتی هستند که در آنها ضربان قلب از حالت طبیعی خارج میشود. این اختلالات ممکن است بدون علامت باشند و در برخی موارد تنها با معاینه دقیق و انجام آزمایشهای تخصصی قابل شناسایی هستند. به همین دلیل، استفاده از روشهای تشخیصی پیشرفته برای تشخیص آریتمیها اهمیت ویژهای دارد. در اینجا به برخی از روشهای رایج تشخیص آریتمی قلبی پرداختهایم، که هر کدام از آنها به طور تخصصی به تشخیص و ارزیابی این اختلالات کمک میکنند:
هولتر قلب یکی از روشهای پیشرفته و قابل اعتماد برای تشخیص آریتمی است که در آن فعالیت قلب بیمار در طول 24 ساعت یا بیشتر ثبت میشود. در این روش، یک دستگاه کوچک به بدن بیمار متصل میشود که بهطور پیوسته فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند. این دستگاه به ویژه برای شناسایی آریتمیهایی که ممکن است در زمانهای خاص یا هنگام فعالیتهای روزانه بیمار اتفاق بیفتند، بسیار موثر است. دکتر لعبت رضائیان، متخصص قلب و عروق، با بهرهگیری از تجهیزات پیشرفته هولتر قلب، خدمات تشخیصی دقیق و قابل اعتمادی را ارائه میدهند. ایشان با بهرهگیری از این روش میتوانند انواع آریتمیهای قلبی را تشخیص داده و در مسیر درمان همراه شما باشند.
یکی از اصلیترین روشهای تشخیصی آریتمیهای قلبی، الکتروکاردیوگرام (ECG) است. در این روش، فعالیت الکتریکی قلب در قالب نموداری ثبت میشود که به پزشک کمک میکند تشخیص دهد آیا قلب بیمار ضربان غیر طبیعی دارد یا خیر. ECG به ویژه برای شناسایی مشکلاتی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکیکاردی مفید است. این روش سریع، غیرتهاجمی و دقیق است و اولین مرحله برای ارزیابی وضعیت قلب محسوب میشود.
اکوکاردیوگرافی (ECHO) یکی دیگر از روشهای تشخیصی است که به کمک امواج صوتی، ساختار و عملکرد قلب را بررسی میکند. این روش بهطور غیرمستقیم میتواند به شناسایی اختلالات قلبی و همچنین ارزیابی اندازه قلب، ضخامت دیوارهها و وضعیت دریچهها کمک کند. در مواردی که آریتمی به دلیل مشکلات ساختاری قلب باشد، ECHO اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک قرار میدهد.
در مورد انواع تست تشخیص بیماریهای قلب بیشتر بخوانید.
درمان آریتمیها بستگی به نوع و شدت آن دارد. خوشبختانه روشهای درمانی متنوعی وجود دارد که میتواند به کنترل و بهبود وضعیت بیمار کمک کند. در ادامه به بررسی روشهای درمان آریتمی قلبی میپردازیم تا بیماران آگاهانه روش مناسب خود را با نظر پزشک متخصص انتخاب کنند:
ورزشهای ملایم و منظم میتوانند به بهبود عملکرد قلب کمک کنند و از بروز آریتمیهای قلبی پیشگیری کنند. با این حال، انجام ورزشهای سنگین بدون مشاوره با پزشک ممکن است خطرناک باشد، به ویژه برای افرادی که از آریتمیهای قلبی رنج میبرند. پزشکان معمولا ورزشهای متناسب با وضعیت بیمار را تجویز میکنند تا توان قلبی بیمار افزایش یابد و از افزایش احتمال آریتمیهای قلبی جلوگیری شود.
در مورد بهترین ورزش برای بیماران قلبی بخوانید.
یکی از اصلیترین روشها برای درمان آریتمیهای قلبی، مصرف دارو است. داروهای ضد آریتمی میتوانند به تنظیم ریتم قلب کمک کنند. پزشکان معمولا داروهایی مانند بتابلوکرها و داروهای ضد انعقاد خون را تجویز میکنند. این داروها با کاهش فشار خون، کنترل ضربان قلب و جلوگیری از لخته شدن خون، میتوانند به کنترل آریتمی کمک کنند. از جمله داروهایی که در درمان انواع آریتمی قلبی مورد استفاده قرار میگیرند، میتوان به داروهای زیر اشاره کرد:
در برخی از موارد، برای اصلاح سریع ریتم قلب، از شوک الکتریکی استفاده میشود. این درمان زمانی به کار میرود که داروها نتواسته باشند ریتم قلب را به حالت طبیعی برگردانند. در این روش، یک الکتروشوک با شدت کنترل شده به قلب اعمال میشود تا قلب را به ریتم طبیعی برگرداند. این روش معمولا برای آریتمیهایی مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا تاکیکاردیهای بطنی مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از پیشرفتهترین روشها برای درمان آریتمی قلبی استفاده از کاتترها در داخل قلب است. در این روش از دو تکنیک Radio Frequency Ablation (RFA) و Cryoablation برای درمان آریتمیهای قلبی استفاده میشود. این دو روش معمولا به روشی که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت، برای درمان آریتمی قلبی مورد استفاده قرار میگیرند:
در این روش، یک دستگاه قابل کاشت به نام کاردیورتر-دفیبریلاتور (ICD) در داخل بدن بیمار قرار میگیرد. این دستگاه وظیفه نظارت بر ضربان قلب و بازگرداندن آن به حالت طبیعی در صورت بروز آریتمیهای خطرناک را دارد. در صورتی که ضربان قلب از حد نرمال فراتر برود، این دستگاه میتواند با اعمال شوک الکتریکی، ضربان قلب را به حالت طبیعی بازگرداند. این دستگاه معمولا برای بیمارانی که دچار آریتمیهای خطرناک هستند، استفاده میشود.
ایمپلنت ضربانساز یک دستگاه کوچک است که در قفسه سینه یا شکم بیمار قرار میگیرد و به کمک آن میتوان ضربان قلب بیمار را در سطح نرمال حفظ کرد. این دستگاه در افرادی که دچار برادیکاردی (ضربان قلب کند) هستند یا ضربان قلب آنها بهطور غیرطبیعی کاهش مییابد، مورد استفاده قرار میگیرد.
در این روش، بافتهای غیرطبیعی قلب برای اصلاح انواع خاصی از آریتمیهای قلبی سوزانده میشوند. این درمان عمدتا برای آریتمیهای مزمن و مقاوم به درمان دارویی بهکار میرود. در این جراحی، مسیرهای غیرطبیعی قلب مسدود شده و از بروز آریتمی جلوگیری میشود.
تشخیص دقیق و به موقع آریتمیهای قلبی، که شامل اختلالات در ریتم طبیعی قلب است، میتواند نقش حیاتی در پیشگیری از مشکلات جدی قلبی ایفا کند. انواع آریتمیهای قلبی از جمله فیبریلاسیون دهلیزی، تاکیکاردی، برادیکاردی و دیگر اختلالات ریتمی، نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارند. با استفاده از روشهای پیشرفته مانند هولتر قلب، الکتروکاردیوگرام (ECG) و اکوکاردیوگرافی (ECHO)، پزشکان قادرند انواع مختلف آریتمیهای قلبی را شناسایی کرده و برنامه درمانی مناسبی برای بیماران طراحی کنند. اگر به مشکلات ریتم قلبی مشکوک هستید یا نیاز به ارزیابی دقیقتری دارید، دکتر لعبت رضائیان، متخصص برجسته قلب و عروق، با بهرهگیری از جدیدترین تکنولوژیها و تجربه تخصصی خود، به شما کمک میکند تا به سلامتی قلبتان بازگردید و از عوارض احتمالی جلوگیری کنید.
هزینه درمان آریتمی قلبی چقدر است؟
هزینه درمان آریتمی قلبی بسته به نوع درمان و شرایط بیمار متغیر است. درمانهای دارویی معمولا هزینه کمتری دارند، در حالی که روشهای پیشرفتهتری مانند ابلیشن با فرکانس رادیویی (RFA) یا کرایوابلیشن میتوانند هزینه بیشتری داشته باشند. همچنین، در صورتی که نیاز به کاشت دستگاههای ضربانساز یا دفیبریلاتور باشد، هزینه درمان بالاتر خواهد بود. برای اطلاعات دقیقتر، مشاوره با متخصص قلب و عروق ضروری است.
آیا آریتمی قلبی خطرناک است؟
خطرناک بودن این بیماری بستگی به نوع و شدت آریتمی دارد. برخی آریتمیها مانند فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است خطر سکته قلبی یا لخته شدن خون را افزایش دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است خطرات جدیتری به همراه نداشته باشند. برای جلوگیری از مشکلات جدی، درمان به موقع و دقیق اهمیت دارد.
آیا ورزش کردن برای افرادی که آریتمی دارند خطرناک است؟
بسته به نوع و شدت آریتمی، ورزش ممکن است برای برخی افراد مفید و برای برخی دیگر خطرناک باشد. پزشک شما میتواند نوع ورزش مناسب را برای شما مشخص کند. معمولا ورزشهای سبک مانند پیادهروی و شنا توصیه میشوند، اما برای انجام فعالیتهای شدیدتر باید حتما نظر پزشک را جویا شوید.
نظرات