چه زمانی باید از هولتر فشار خون استفاده کرد؟

فشار خون بالا، می‌تواند سال‌ها بدون علامت باقی بماند و در نهایت منجر به سکته قلبی، مغزی یا نارسایی کلیه شود. یکی از چالش‌های بزرگ در کنترل این بیماری، نوسان فشار خون در طول روز و شب است که با اندازه‌گیری‌های معمولی، قابل شناسایی نیست. اینجاست که هولتر فشار خون به پزشک و بیمار کمک می‌کند. هولتر یک ابزار دقیق برای ثبت مداوم فشار خون در شرایط واقعی زندگی فرد است. اگر شما یا اطرافیانتان از فشار خون بالا، تپش قلب، یا علائم مشکوک رنج می‌برید، آگاهی از زمان مناسب برای استفاده از هولتر، می‌تواند گام مهمی در مسیر تشخیص زودهنگام و درمان اصولی باشد. دکتر لعبت رضاییان، پزشک با تجربه در حوزه بیماری‌های قلبی و فشار خون، با بهره‌گیری از تجهیزات دقیق و دانش به‌روز، آماده است در درمان فشار خون در کنار شما باشد تا بتوانید دوباره سلامتی خود را به دست آورید. 

هولتر فشار خون چیست؟

هولتر فشار خون (Ambulatory Blood Pressure Monitor) یک دستگاه پزشکی کوچک و قابل حمل است که برای اندازه‌گیری مداوم فشار خون در طول شبانه‌روز (معمولا ۲۴ یا ۴۸ ساعت) استفاده می‌شود. این دستگاه به بازوی بیمار بسته می‌شود و به‌صورت خودکار در فواصل زمانی مشخص (هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در طول روز و هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در شب) فشار خون را ثبت می‌کند. بر خلاف اندازه‌گیری فشار خون در مطب که ممکن است تحت تاثیر استرس، اضطراب یا شرایط لحظه‌ای قرار بگیرد، هولتر فشار خون تصویری واقعی از نوسانات فشار خون فرد در شرایط طبیعی زندگی هنگام خواب، فعالیت، استراحت یا کار  را به خوبی ارائه می‌دهد.

زمان مناسب استفاده از هولتر فشارخون

هولتر فشار خون، یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای بررسی نوسانات فشار خون در طول شبانه‌روز است. برخلاف اندازه‌گیری‌های مقطعی در مطب یا خانه، این دستگاه اطلاعاتی مداوم و واقعی از وضعیت فشار خون شما ارائه می‌دهد. اما سوال مهم این است که چه زمانی پزشک تصمیم می‌گیرد از هولتر فشار خون استفاده کند؟ در ادامه مهم‌ترین موارد استفاده از هولتر فشار خون نوشته شده است که عبارتنداز:

•  فشار خون متغیر در مطب یا خانه: اگر در مطب فشار خون شما بالا است ولی در خانه طبیعی اندازه‌گیری می‌شود (سندروم روپوش سفید)، یا برعکس، پزشک برای تشخیص دقیق‌تر از هولتر استفاده می‌کند.
• شک به فشار خون پنهان: برخی افراد علائم فشار خون بالا مانند سردرد، سرگیجه، تاری دید یا تپش قلب را دارند، اما فشار خون‌شان در اندازه‌گیری‌های معمول طبیعی به نظر می‌رسد. در این موارد، هولتر به شناسایی نوسانات پنهان کمک می‌کند.
• فشار خون مقاوم به درمان: اگر با وجود مصرف چند داروی کنترل فشار خون بالا، مقادیر فشار هنوز بالا باقی مانده‌اند، پزشک با استفاده از هولتر بررسی می‌کند که آیا فشار خون کنترل نشده یا صرفا در مطب بالا می‌رود یا نه.
•  بررسی افت فشار خون شبانه: در برخی افراد، فشار خون به‌طور غیرطبیعی در شب کاهش پیدا می‌کند، می‌تواند خطرناک باشد. هولتر امکان ارزیابی این افت را فراهم می‌کند.
• ارزیابی اثر داروها: پزشک ممکن است بخواهد مشاهده کند که آیا داروهای ضد فشار خون در طول روز و شب به‌درستی عمل می‌کنند یا خیر. هولتر دقیقا مشخص می‌کند که چه زمانی و تا چه حد دارو موثر است.
• بررسی علائم مشکوک مانند غش یا سرگیجه: در بیمارانی که دچار سرگیجه‌های مکرر، سنکوپ (غش)، تپش قلب یا احساس ضعف ناگهانی هستند، بررسی نوسانات فشار خون با هولتر می‌تواند به یافتن علت کمک کند.

همچنین بخوانید: هولتر قلب 

مزایای استفاده از هولتر فشار خون

استفاده ار هولتر فشار خون دارای مزایای بسیار زیادی است زیرا کمک می‌کند که پزشک بتواند وضعیت فرد را در هنگام خواب، فعالیت، ورزش و دیگر شرایط  را به خوبی اندازه‌گیری کند. استفاده از هولتر فشار خون یکی از دقیق‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌ها برای بررسی مداوم فشار خون در زندگی روزمره است. برخلاف اندازه‌گیری‌های لحظه‌ای که فقط یک تصویر مقطعی ارائه می‌دهند، هولتر فشار خون نقشه‌ای کامل از رفتار فشار خون در طول شب و روز به پزشک ارائه می‌دهد. مهم‌ترین مزایای این روش عبارتنداز:

• اندازه‌گیری فشار خون در شرایط واقعی زندگی: هولتر به صورت خودکار و مداوم فشار خون را در طول روز و شب اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که فرد در حال انجام فعالیت‌های روزانه‌، کار، استراحت یا خواب است. این به پزشک کمک می‌کند تا الگوی طبیعی یا غیرطبیعی فشار خون را شناسایی کند.
• تشخیص دقیق فشار خون پنهان یا روپوش سفید: بسیاری از افراد در مطب پزشک دچار استرس می‌شوند و فشار خون‌شان به صورت کاذب بالا می‌رود. در مقابل، برخی دیگر فشار خون پنهان دارند که فقط در خانه یا خواب بالا می‌رود. 
• بررسی نوسانات خطرناک فشار خون در طول شبانه‌روز: فشار خون ممکن است در برخی ساعات شب یا هنگام تغییر وضعیت بدن (بلند شدن یا دراز کشیدن) افت یا افزایش ناگهانی داشته باشد. هولتر این تغییرات پنهان را شناسایی می‌کند و به پیشگیری از عوارض قلبی، کلیوی یا مغزی کمک می‌کند.
• ارزیابی دقیق اثربخشی داروها: هولتر می‌تواند مشخص کند که در چه ساعاتی دارو اثر دارد یا نیاز به تنظیم دوز و زمان مصرف وجود دارد.
• تشخیص فشار خون مقاوم به درمان: اگر چندین داروی ضد فشار خون مصرف می‌کنید و هنوز فشار کنترل نشده دارید، هولتر می‌تواند به تشخیص این موضوع کمک کند که آیا واقعاً فشار خون مقاوم است یا فقط در مطب بالا می‌رود.
• پیشگیری از عوارض ناشی از درمان بیش از حد: در برخی افراد، داروها ممکن است باعث افت بیش از حد فشار خون شوند که خود می‌تواند خطرناک باشد. هولتر این افت‌ها را مشخص می‌کند و از درمان نادرست یا افراطی جلوگیری می‌کند.
• روشی غیرتهاجمی، بی‌خطر و قابل تحمل: استفاده از هولتر کاملا غیرتهاجمی است، نیازی به بستری یا آزمایش‌های پیچیده ندارد و بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را به راحتی ادامه دهد.

همچنین بخوانید: انواع داروهای درمان فشارخون

هولتر فشار خون چگونه نصب می‌شود؟

انجام هولتر فشار خون یک روش ساده، غیرتهاجمی و بدون درد است که به‌منظور ثبت دقیق فشار خون در طول شبانه‌روز انجام می‌گیرد. این فرآیند معمولا در مطب یا کلینیک تخصصی تحت نظر پزشک داخلی یا قلب انجام می‌شود. در ابتدا، پزشک یا تکنسین، اطلاعات لازم را به بیمار می‌دهد و درباره سابقه بیماری، داروهای مصرفی و علائم احتمالی (مثل سردرد، سرگیجه یا تپش قلب) سوال می‌کند. سپس، دستگاه هولتر فشار خون نصب می‌شود. برای نصب آن یک کاف (بازوبند) فشار خون روی بازوی بیمار (بسته به شرایط) بسته می‌شود. کاف به یک واحد ثبت دیجیتال کوچک متصل است که روی کمربند یا با بند روی شانه قرار می‌گیرد. دستگاه به‌صورت خودکار برنامه‌ریزی می‌شود تا هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در طول روز و هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در شب فشار خون را اندازه‌گیری و ذخیره کند. پس از پایان دوره (معمولا ۲۴ ساعت)، بیمار به مطب مراجعه می‌کند و دستگاه باز می‌شود. سپس داده‌های ثبت‌شده توسط نرم‌افزار مخصوص تحلیل شده و نمودار نوسانات فشار خون تهیه می‌گردد.

همچنین بخوانید: فشارخون سیستولیک

نکات و مراقبت‌های استفاده از هولتر فشار خون

نکات و مراقبت‌هایی که باید هنگام استفاده از هولتر فشار خون رعایت کنید بسیار مهم است و در نتایج آن تاثیر بسیار زیادی دارد. رعایت این موارد کمک می‌کند تا نتایج دقیق‌تری به‌دست آید و دستگاه عملکرد بهتری داشته باشد:

• در طول اندازه‌گیری حرکت نکنید زیرا دستگاه هولتر به صورت خودکار در فواصل مشخص (مثلا هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه) فشار خون را اندازه‌گیری می‌کند. زمانی که کاف شروع به باد شدن می‌کند دست خود را صاف و ثابت نگه دارید،راز خم کردن یا حرکت ناگهانی بازو خودداری کنید و اگر در حال راه رفتن هستید، بایستید تا اندازه‌گیری به پایان برسد
• دستگاه هولتر ضدآب نیست. بنابراین تا زمانی که دستگاه به بدن شما متصل است، حمام یا شستشوی بدن ممنوع است و مراقب باشید که دستگاه یا کاف خیس نشود
• برای اینکه نتایج دقیق و واقعی به‌دست آید کارهای روزمره‌تان را مانند همیشه انجام دهید (به جز ورزش‌های سنگین)
• در صورت امکان، ساعات خواب و بیداری منظم داشته باشید
• اگر در طول روز سردرد، سرگیجه، تپش قلب، تاری دید یا غش و ضعف داشتید، زمان دقیق بروز آن را یادداشت کنید. این یادداشت به پزشک کمک می‌کند تا علائم را با نوسانات فشار خون تطبیق دهد.
• برای راحتی و عملکرد بهتر دستگاه لباس آستین‌گشاد بپوشید تا کاف فشار خون آزادانه باد شود
• از ضربه زدن، کشیدن سیم‌ها یا باز کردن کاف خودداری کنید. این کار ممکن است باعث اختلال در عملکرد دستگاه و ثبت ناقص اطلاعات شود.
• سعی کنید به سمت مخالف دستی که کاف به آن بسته شده بخوابید. هنگام خواب، دستگاه را در کنار خود قرار دهید تا تحت فشار قرار نگیرد.

همچنین بخوانید: علت تپش قلب در حالت استراحت و خوابیده

چه کسانی به هولتر فشارخون نیاز دارند؟

هولتر فشار خون ابزاری کلیدی برای ارزیابی دقیق فشار خون در شرایط واقعی و طبیعی زندگی است و معمولا در موارد خاصی که نیاز به تشخیص دقیق‌تر وجود دارد، توسط پزشکان توصیه می‌شود. اگر شما یا یکی از عزیزانتان در یکی از دسته‌های زیر قرار می‌گیرید، احتمالا نیاز به انجام هولتر فشار خون دارید:

سندرم کت سفید

 افرادی که فشار خونشان در مطب بالا اما در خانه طبیعی است. این شرایط که به سندروم کت سفید معروف است، می‌تواند باعث تشخیص نادرست فشار خون بالا شود. هولتر کمک می‌کند تا مشخص شود فشار خون واقعی فرد چگونه است. در این زمان پزشک بعد از بررسی‌های لازم دستگاه هولتر را به بیمار متصل می‌کند.

فشار خون پنهان

اگر سردرد، سرگیجه، تپش قلب یا خستگی غیرمعمول دارید اما فشار خونتان در مطب یا خانه نرمال است، هولتر می‌تواند نوسانات پنهان را تشخیص دهد. این نوع مشکل دقیقا برعکس سندروم کت سفید است. این شرایط معمولا می‌تواند برای ۳۰درصد از افراد ایجاد شود و بیشتر برای افرادی ایجاد می‌شود که دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های کلیوی، دیابت و انسداد خواب هستند. 

بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای

افرادی که دیابت، بیماری‌های کلیوی، بیماری‌های قلبی یا سابقه سکته مغزی دارند، به دلیل اهمیت کنترل دقیق فشار خون، معمولا نیاز به پایش با هولتر دارند. این افراد باید به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنند تا او پس از بررسی‌های لازم هولتر قلب را برایشان نصب کند تا بهتر بتواند سلامتی و وضعیت خود را مورد ارزیابی قرار دهند 

زنان باردار با فشار خون بالا یا مشکوک

کنترل دقیق فشار خون در دوران بارداری بسیار حیاتی است و هولتر می‌تواند به تشخیص به موقع مشکلات کمک کند. در دوران بارداری مکن است بدون دلیل فشار افراد بالا برود. به همین دلیل با کمک هولتر می‌توان علت و علائم دقیق آن را شناسایی کرد و درمان مناسب و اصولی را برای آن انجام داد. زیرا این اقدام هم می‌تواند برای سلامتی مادر و هم جنین مفید و موثر باشد. 

همچنین بخوانید: دلایل کاهش فشارخون

اقدامات لازم قبل از بستن دستگاه هولتر فشار خون

برای اینکه نتایج هولتر فشار خون دقیق باشد، رعایت نکات و انجام آماده‌سازی‌های خاص قبل از نصب دستگاه بسیار مهم است. معمولا پزشک قبل از نصب هولتر قلب اقدامات لازم را به بیمار آموزش می‌دهد. در ادامه اثدامات لازم قبل از بستن دستگاه هولتر فشارخون را می‌توانید بخوانید:

• استراحت کافی قبل از اندازه‌گیری: حداقل ۵ دقیقه قبل از بستن کاف، فرد باید در وضعیت آرام و نشسته قرار گیرد تا فشار خون در حالت استراحت اندازه‌گیری اولیه و دستگاه به درستی تنظیم شود.
• آماده‌سازی بازو: بازویی که دستگاه روی آن بسته می‌شود باید لباس نازک و آزاد داشته باشد تا کاف مستقیما روی پوست یا لباس نازک قرار گیرد. همچین بازو باید تمیز و خشک باشد تا کاف به درستی بسته شود و دستگاه عملکرد خوبی داشته باشد.
• اطلاع دادن به بیمار: به بیمار توضیح داده شود که دستگاه چگونه کار می‌کند و چه مدت باید همراهش باشد. تأکید شود که استحمام در طول دوره ثبت ممنوع است.
• اندازه‌گیری فشار خون پایه: قبل از نصب هولتر، فشار خون به صورت دستی یا با دستگاه فشار خون معمولی اندازه‌گیری می‌شود تا دستگاه روی این پایه تنظیم شود و صحت عملکرد اولیه بررسی شود.
• انتخاب بازوی مناسب: معمولا دستگاه روی بازویی که فشار خون بالاتری دارد بسته می‌شود، مگر اینکه آسیب یا مشکل خاصی در بازو وجود داشته باشد. بازویی که وسیله پزشکی یا عروق آسیب دیده دارد، نباید انتخاب شود.
• تنظیم و برنامه‌ریزی دستگاه: تنظیم فواصل اندازه‌گیری فشار خون (معمولا هر ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در طول روز و هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه در شب)
• اطمینان از راحتی بیمار: دستگاه باید به گونه‌ای بسته شود که نه خیلی تنگ باشد و نه خیلی شل، تا ضمن ثبت دقیق، بیمار احساس ناراحتی نکند. قرارگیری دستگاه و کابل‌ها باید طوری باشد که حرکت بیمار را محدود نکند.

کلام پایانی

زمانی که فشار خون‌تان به طور مداوم بالا یا نوسانی است و یا هرچه دارو مصرف می‌کنید اما فشار خون‌تان کنترل نمی‌شود، زمان آن رسیده که از هولتر فشار خون استفاده کنید. هولتر فشار خون، دستگاهی دقیق و هوشمند است که فشار خون شما را به‌صورت ۲۴ ساعته در شرایط واقعی زندگی ثبت می‌کند؛ نه فقط در لحظه مراجعه به پزشک. این ابزار به پزشک کمک می‌کند تا الگوی فشار خون‌تان را بهتر بشناسد، نوسانات پنهان را تشخیص دهد و درمان شما را دقیق‌تر و موثرتر تنظیم کند. اگر شما هم جزو کسانی هستید که فشار خونشان هنگام مراجعه به مطب بالا می‌رود (سندروم روپوش سفید) یا فشار خون‌تان گاهی بالا و گاهی نرمال است، هولتر بهترین گزینه برای تشخیص درست و جلوگیری از درمان اشتباه است. کسانی که به دلیل مشکلات قلبی، کلیوی یا دیابت نیاز به کنترل دقیق فشار خون دارند، یا خانم‌های باردار که سلامت فشار خون‌شان حیاتی است، انجام هولتر فشار خون برای آن‌ها توصیه می‌شود. با تجربه و تخصص دکتر لعبت رضاییان در مدیریت بیماری‌های قلبی و انجام اصولی هولتر فشار خون می‌توانید خیالتان را از بابت سلامتی خود راحت کنید.  

سوالات متداول