خطرناک‌ترین بیماری قلبی

بر اساس مطالعات علمی انجام شده تا به امروز، مشکل سلامتی که بیشترین تلفات جانی را در جهان به همراه دارد، ناشی از مشکلات قلبی عروقی است. شیوع عواملی مانند رژیم غذایی غلط و نامتعادل، کم تحرکی و استعمال دخانیات در عادات زندگی روزمره باعث افزایش بروز و شدت بیماری‌های قلبی شده است. در این راستا، خطرناک‌ترین بیماری قلبی که متخصصان قلب با آن مواجه می‌شوند، عموماً بیماری عروق کرونر هستند.

بیماری‌های عروق کرونر که در بین همه علل مرگ و میر در رتبه اول قرار دارند، در اثر تنگ شدن عروق اطراف قلب و تغذیه آن به وجود می‌آیند. این بیماری با درد قفسه سینه یا حمله قلبی مستقیم خود را نشان می‌دهد. در ادامه به توضیحات کامل در مورد این بیماری خطرناک خواهیم پرداخت.

بیماری ایسکمیک قلب یا بیماری عروق کرونر چیست؟

قلب عضوی است که وظیفه پشتیبانی از گردش خون را به کل بدن از نظر عملکرد فیزیولوژیکی آن بر عهده دارد. از این نظر، اطمینان حاصل می‌کند که خون به مقدار و فشار کافی به رگ‌های خونی می‌رسد و در طول دوره‌های نبض و آرامش به تمام بافت‌ها از جمله بافت‌های خود می‌رسد. در طی پمپاژ خون توسط قلب به آئورت، که شریان اصلی بدن است، شریان‌های کرونر که در سمت راست و چپ قلب قرار دارند، وظیفه تأمین گردش خون را به ماهیچه قلب خود و سایر بافت‌ها بر عهده می‌گیرند.

بیماری عروق کرونر که به عنوان خطرناک‌ترین بیماری قلبی شناخته می‌شود، شرایطی است که در آن بافت عضله قلب نمی‌تواند عملکرد خود را انجام دهد و به دلیل انسداد عروق کرونر به دلایل مختلف یا مشکلاتی در گردش بافت‌های قلب از طریق این عروق دچار آسیب بافتی می‌شود. بسته به میزان نارسایی در گردش خون قلب، شدت و تظاهرات بالینی متفاوتی ممکن است رخ دهد اما نام مشترک همه این جداول بیماری، بیماری عروق کرونر است.

تصاویر بالینی ارزیابی شده در محدوده بیماری عروق کرونر را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:

آنژین صدری پایدار

آنژین صدری پایدار نام کلی است که به تصویر بالینی داده می‌شود که در ایجاد درد قفسه سینه با منشأء قلبی رخ می‌دهد. در آنژین صدری پایدار، علائم بالینی که از قلب منشأ می‌گیرند، کوتاه مدت هستند، بیش از ۵ دقیقه طول نمی‌کشند، در مدت کوتاهی با استراحت عود می‌کنند و با دارو قابل کنترل هستند.

آنژین صدری ناپایدار

 به آنژین صدری ناپایدار زمانی اشاره می‌شود که علائم بالینی بین ۵ تا ۳۰ دقیقه طول بکشد، علائمی مانند درد شدیدتر قفسه سینه وجود داشته باشد و کنترل علائم با استراحت یا دارو مشکل باشد.

انفارکتوس میوکارد

 انفارکتوس میوکارد زمانی ذکر می‌شود که علائم درد قفسه سینه در نوع آنژین بیش از ۳۰ دقیقه طول بکشد و آسیب بافتی در بافت‌های قلب به دلیل نارسایی گردش خون رخ دهد.

میوکارد

میوکارد به این معنا است که سلول‌های ماهیچه قلب به دلیل گردش خون ناکافی شروع به مردن می‌کنند. تصویر بالینی که در بین مردم به سکته قلبی معروف است، می‌تواند به صورت آنژین صدری به دلیل آسیب به بافت قلب مشاهده شود یا می‌تواند به صورت انفارکتوس میوکارد رخ دهد.

مرگ ناگهانی قلبی

 وضعیتی است که در اثر مکانیسم‌های مختلف ناشی از نارسایی گردش خون قلب، منجر به مرگ بافت‌های قلبی می‌شود.

چه چیزی باعث بیماری عروق کرونر می‌شود؟

آسیب به دیواره عروق کرونر در بیماران مبتلا به عواملی مانند سوء تغذیه، سبک زندگی کم تحرک و کلسترول بالا شروع به ایجاد می‌کند. تحت تأثیر این شرایط جدید در داخل عروق کرونر، تشکیلاتی به نام پلاک‌های آترواسکلروتیک که عموماً به عنوان تصلب شرایین شناخته می‌شوند، ایجاد می‌شوند. پلاک‌ها در طول زمان به داخل رگ‌ها رشد می‌کنند و گردش خون را به طور قابل توجهی محدود می‌کنند.

در برخی شرایط، پلاک ممکن است به دلیل فشار و کشش ایجاد شده توسط گردش خون پاره شود و انعقاد داخل عروقی ممکن است با تحریک فرآیند انعقاد در دیواره عروق کشیده شود. این منجر به مسدود شدن لخته می‌شود که می‌تواند منجر به انسداد کامل رگ شود.

تصویر بالینی در بیماری‌های عروق کرونر عمدتاً با درجه انسداد در عروق کرونر و سرعت تحت تأثیر قرار گرفتن بافت‌های قلب توسط نارسایی گردش خون تعیین می‌شود. بر این اساس، فرآیند منجر به پلاک آترواسکلروتیک منجر به یک وضعیت نسبتاً قابل کنترل مانند آنژین صدری می‌شود. فرآیندی که با پارگی پلاک شروع می‌شود و با انعقاد ادامه می‌یابد، می‌تواند باعث بیماری عروق کرونر خطرناک با انفارکتوس میوکارد شود.

عوامل خطر بیماری عروق کرونر

فشار خون بالا: در مواردی که فشار خون بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است دیواره عروق کرونر به دلیل اعمال فشار بیشتر، آسیب ببیند.

کلسترول خون بالا: ایجاد پلاک به ویژه در بیمارانی که کلسترول تام و کلسترول LDL و سطح‌تری گلیسیرید خون بالایی دارند تسهیل می‌شود.

استعمال دخانیات و الکل: سیگار و اجزای الکل مستقیماً سلامت عروق را تهدید می‌کنند.

بیماری دیابت یا قند خون بالا کنترل نشده: همراه با قند خون بالا، ممکن است سطح کلسترول در خون افزایش یابد و دیواره عروق راحت‌تر آسیب ببیند.

چاقی: در مواردی که وزن بدن به روشی ناسالم افزایش می‌یابد، ایجاد پلاک تسریع می‌شود.

سبک زندگی کم تحرک (بی تحرک) یا ورزش نکردن: ورزش سطح کلسترول خون را کنترل می‌کند و از سلامت قلب حمایت می‌کند. برعکس، سبک زندگی کم تحرک سلامت قلب را تهدید می‌کند.

عادات غذایی نادرست و نامتعادل: به خصوص غذا‌های آماده، عادات غذایی پر کربوهیدرات و چربی اشباع شده، تصلب شرایین را افزایش می‌دهد.

آپنه انسدادی خواب: سلامت قلب در بیمارانی که حملات مکرر و شدید آپنه در طول خواب دارند، تحت تأثیر نامطلوب قرار می‌گیرد.

استرس شدید: ایجاد پلاک در دیواره عروق در افرادی که استرس شدید روزانه را از نظر روانی تجربه می‌کنند، تسهیل می‌شود.

سن بالا: تشکیل پلاک در دیواره عروق، به ویژه در افراد بالای ۵۰ سال، بیشتر است. علاوه بر این، با افزایش نیاز به گردش بافت‌های قلب با افزایش سن، استعداد ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر افزایش می‌یابد.

علائم خطرناک‌ترین بیماری قلبی چیست؟

با ایجاد نارسایی گردش خون در بافت‌های قلب، علائم مختلف مرتبط با قلب ممکن است رخ دهد. در این زمینه، علائم زیر ممکن است در سیر بیماری عروق کرونر ظاهر شود:

• فشرده‌سازی در ناحیه قفسه سینه؛ درد قفسه سینه قلبی که ممکن است به فک، گردن، معده، ‌شانه چپ یا بازوی چپ تابیده شود، در حالت استراحت تسکین یافته و با فعالیت تشدید می‌شود.
• تپش قلب
• تنگی نفس
• حالت تهوع یا استفراغ
• سردرگمی، ضعف، خستگی و ترس از مرگ
• تعریق
• غش (سنکوپ)

خطرناک‌ترین بیماری قلبی چگونه درمان می‌شود؟

بیمار مشکوک به بیماری عروق کرونر ابتدا باید توسط پزشک متخصص مورد ارزیابی قرار گیرد و بیماری آن تشخیص داده شود. در این راستا، پزشک تاریخچه بیماری را به طور دقیق زیر سؤال می‌برد و با انجام معاینه فیزیکی دقیق علائم بیماری را تشخیص می‌دهد.

در بیماری‌های عروق کرونر از روش‌هایی مانند الکتروکاردیوگرافی (ECG) که در آن فعالیت الکتریکی قلب اندازه‌گیری می‌شود و اکوکاردیوگرافی (ECO) که تصویربرداری آن انجام می‌شود، بسیار استفاده می‌شود. به منظور تشخیص تظاهرات بالینی مانند: آنژین صدری، ممکن است آزمایش‌های خاصی به نام تست استرس بر اساس ثبت نوار قلب در حین فعالیت بدنی مورد نیاز باشد.

هدف اصلی درمان در بیماری‌های عروق کرونر، کنترل علائم بیماری و جلوگیری از ایجاد حملات قلبی جدی با از بین بردن وضعیت تهدید‌کننده زندگی بیمار در زمان حمله قلبی است. در این زمینه، روش‌های درمانی مداخله‌ای مانند آنژیوگرافی ممکن است برای بیماران در شرایط اضطراری مورد نیاز باشد.

آنژیوگرافی برای مشاهده ساختار عروق قلب با ورود به ساختار‌های عروقی بدن از طریق استفاده از مواد رنگ‌زا و از بین بردن عوامل ایجاد نارسایی گردش خون با روش‌هایی مانند استنت است. در موارد شدیدتر، ممکن است به روش‌های جراحی مانند جراحی بای پس نیاز باشد.

علاوه بر این، دارو‌های رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، بتا بلوکر‌ها، دارو‌های ضد فشار خون، گشادکننده عروق مشتق از نیترات و دارو‌های کاهش دهنده کلسترول قطعاً در درمان بیماران عروق کرونر گنجانده شده است. اغلب علاوه بر دارودرمانی، تغییرات سبک زندگی مختلفی توصیه می‌شود. در این زمینه اقدامات زیر در جهت حفظ و ارتقای سلامت بیماران بسیار مفید است:

• ترک سیگار و مصرف الکل
• انجام ورزش منظم
• کسب عادات تغذیه‌ای مناسب و متعادل
• رسیدن به وزن‌ایده‌آل مناسب با ویژگی‌های بدن