نارسایی قلبی چیست؟ علت، علائم، تشخیص و درمان آن!

نارسایی قلبی در نتیجه کاهش عملکرد قلبی و ناتوانی قلب در ارسال خون لازم و کافی به بافت‌ها و اندام‌ها رخ می‌دهد. این اختلال مشکلی است که بدون علامت پیشرفت می‌کند و می‌تواند منجر به عواقب مرگبار شود. بنابراین تشخیص، درمان و پیگیری امری حیاتی است. ما در این مقاله به بررسی کامل نارسایی قلبی پرداخته‌ایم.

نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی زمانی ایجاد می‌شود که قلب نتواند خون کافی را برای بدن پمپاژ کند. یا زمانی که خون را پمپ می‌کند، در حین انجام این کار بیش از حد معمول خسته می‌شود. Heart failure که به میزان 2 درصد در جمعیت رخ می‌دهد، می‌تواند خطرناک و کشنده باشد زیرا مشکلی است که بدون علامت پیشرفت می‌کند.

علائم نارسایی قلبی چیست؟

دو علامت اصلی نارسایی قلبی ادم و تنگی نفس به دلیل تجمع مایعات در بدن است. در صورت بروز علائم نارسایی قلبی، شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• تنگی نفس
• ضعف
• خستگی زودرس
• احساس خستگی مداوم
• عملکرد ضعیف
• کمبود انرژی
• تپش قلب
• درد قفسه سینه
• سرگیجه
• حالت تهوع
• سرفه

علاوه بر این‌ها؛ ادم و تورم در پاها ایجاد می‌شود. با گذشت زمان، جذب روده را نیز مختل می‌کند. در ابتدا افزایش وزن به دلیل ادم اتفاق می‌افتد، اما در مراحل پیشرفته، کاهش وزن همراه با کاهش اشتها به دلیل پر شدن مایع در شکم شروع می‌شود.

علت نارسایی قلبی چیست؟

بزرگترین عوامل خطر نارسایی قلبی فشار خون بالا و انسداد عروق است. با افزایش فشار خون در بیماران، قلب ممکن است به مرور زمان قادر به تحمل این بار نباشد زیرا در برابر فشار خون بالا عمل می‌کند. در انسداد عروق، بافت و انقباض قلب که نمی‌تواند خون کافی دریافت کند، تحلیل می‌رود. شایع‌ترین علت نارسایی قلبی، بیماری‌های قلبی عروقی قبلی مانند انفارکتوس یا قرار دادن استنت است. اسکارهای آسیب دیده به جا مانده از این بیماری‌ها بر روی قلب، آن قسمت از قلب را ضعیف می‌کند و خطر نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد.

فشار خون بالا خطر نارسایی قلبی را افزایش می‌دهد. حتی افزایش اندک فشار خون خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. برخی از بیماری‌های دریچه قلب نیز باعث نارسایی قلبی می‌شوند. تنگی یا نشت در دریچه‌های قلب به معنای بار اضافی بر روی قلب است. برخی از مشکلات مانند فیبریلاسیون دهلیزی یا اکستراسیستول‌های مکرر، اگر برای مدت طولانی ادامه داشته باشند، می‌توانند منجر به نارسایی قلبی شوند.

مصرف زیاد الکل و مواد اعتیاد آور نیز منجر به نارسایی قلبی می‌شود. این اثر زمانی که مصرف الکل محدود می‌شود از بین می‌رود، اما اثرات مواد اعتیاد آور ممکن است برگشت پذیر نباشد. سیگار نیز به دلیل اثرات مضر آن بر قلب از جمله عوامل خطر نارسایی قلبی است. برخی از عفونت‌ها مانند آنفولانزا و سرماخوردگی می‌توانند مستقیماً عضله قلب را خسته کرده و منجر به نارسایی قلبی شوند. نارسایی قلبی نیز می‌تواند به صورت ژنتیکی رخ دهد. زمانی که به دلایل ژنتیکی باشد، در جوانان بیشتر دیده می‌شود. در واقع نارسایی قلبی در برخی از بیماری‌های مادرزادی قلبی نیز دیده می‌شود. گاهی اوقات، نارسایی قلبی می‌تواند بدون هیچ دلیل زمینه‌ای رخ دهد.

مراحل نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی (Heart failure) شامل چهار مرحله است. در سال‌های اخیر نارسایی قلبی از جمله بیماری‌هایی بوده است که مانند سرطان مرحله‌بندی شده است و مراحل این بیماری به شرح زیر است:

• مرحله A: عوامل خطر نارسایی قلبی مانند فشار خون بالا و انسداد عروق وجود دارد، اما هنوز آسیب قابل توجهی به قلب وارد نشده است.
• مرحله B: آسیب به قلب همراه با عوامل خطر نارسایی قلبی وجود دارد، اما هنوز هیچ علامت یا شکایتی مربوط به نارسایی قلبی وجود ندارد (نارسایی قلبی خاموش).
• مرحله C: علائم نارسایی قلبی با آسیب به قلب بیمار شروع شده است (نارسایی قلبی بالینی).
• مرحله D: بیمار علائم نارسایی قلبی را دارد و اغلب در کنترل علائم مشکل دارد (نارسایی قلبی پیشرفته).

نارسایی قلبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در حالی که یک معاینه فیزیکی خوب نقش مهمی در تشخیص نارسایی قلبی ایفا می‌کند، پیشرفت در تکنولوژی به تشخیص کمک می‌کند. با توجه به یافته‌های معاینه فیزیکی و شکایات بیمار، تشخیص به راحتی با روش‌هایی مانند الکتروکاردیوگرافی، سونوگرافی قلب یعنی اکوکاردیوگرافی، رادیوگرافی قلب، آنژیوگرافی، ام آر آی قلب و هولتر امکان پذیر است.

نارسایی قلبی چگونه درمان می‌شود؟

نارسایی قلبی یک بیماری مزمن است که به طور کلی قلب نمی‌تواند به اندازه کافی خون را به بدن پمپ کند تا نیازهای بافت‌ها را برآورده کند. درمان Heart failure معمولاً به منظور کنترل علائم، بهبود عملکرد قلب، و کاهش عوارض آن انجام می‌شود. درمان نارسایی قلبی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تغذیه مناسب

رژیم غذایی سالم و منظم با محدودیت نمک و مایعات می‌تواند به کنترل فشار خون و مقدار مایع در بدن کمک کند. مصرف مواد غذایی کم چرب، کم نمک و با افزایش میوه‌ها، سبزیجات و میان‌ وعده‌های سالم توصیه می‌شود.

داروها

داروهای مختلفی برای کنترل نارسایی قلبی استفاده می‌شود، از جمله دیورتیک‌ها (برای کاهش مایعات اضافی در بدن)، ACE inhibitorها و ARBها (برای کنترل فشار خون و بهبود عملکرد قلب)، بتابلاکرها (برای کاهش ضربان قلب)، و دیگر داروها برای کنترل علائم خاص.

ورزش

برخی از بیماران با Heart failure می‌توانند تحت نظر پزشک و متخصص ورزش به تمرینات فیزیکی منظم بپردازند. ورزش مناسب می‌تواند عملکرد قلب را بهبود ببخشد.

کنترل عوامل خطر

کنترل عوامل خطری مانند دیابت، فشار خون بالا، چربی خون بالا و سیگار کشیدن می‌تواند به بهبود نارسایی قلبی کمک کند.

پیگیری پزشکی منظم

بیماران با نارسایی قلبی نیاز به پیگیری منظم با پزشک دارند تا علائم و عملکرد قلب خود را مورد نظر داشته باشند و تغییرات در درمان به موقع اعمال شوند.

درمان‌های تکمیلی

در برخی موارد، ممکن است درمان‌های تکمیلی مانند تراپی فیزیکی یا درمان‌های دیگر توسط تیم درمانی متخصص توصیه شود.

درمان Heart failure به شدت به وضعیت فرد بستگی دارد و باید توسط یک پزشک متخصص قلب و با توجه به علائم و عوامل فردی تعیین شود. همچنین، پیروی از راهنمایی‌ها و دستورات پزشک بسیار مهم است تا به بهبود نارسایی قلبی کمک کرده و عوارض آن را کاهش دهد.