تلفن تماس
09383003005تهران ، خیابان ولیعصر بالاتر از بیمارستادن دی کوچه 14 پلاک 11 ساختمان پزشکان شفق
آنژیوگرافی قلب چیست؟ بررسی انواع و عوارض آن
دسته ها
ما را دنبال کنید
بیماری‌های قلبی‌عروقی، از مهم‌ترین علل مرگ‌ومیر در سراسر جهان به شمار می‌روند. به همین دلیل، تشخیص سریع این بیماری‌ها، نقش مهمی در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. آنژیوگرافی قلب، یکی از ابزارهای حیاتی در بررسی آناتومی عروق کرونر، شناسایی انسدادها و تعیین شدت بیماری‌های قلبی است. در این روش، ماده حاجب از طریق لوله‌ای ظریف (کاتتر) به درون عروق قلب تزریق می‌شود و با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس، مسیر و جریان خون در رگ‌های کرونر به‌طور دقیق قابل مشاهده خواهد بود. با پیشرفت فناوری و توسعه تجهیزات پزشکی، آنژیوگرافی جایگاه ویژه‌ای در تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی پیدا کرده است. باید توجه داشته باشید که انجام این روش حساس، باید توسط پزشک متخصص و باتجربه انجام شود تا نتایج به درستی تفسیر شده و اقدامات درمانی لازم برنامه‌ریزی شوند. دکتر لعبت رضاییان از پزشکان مجرب در حوزه قلب و عروق هستند که می‌توانید برای انجام و تفسیر دقیق آنژیوگرافی به ایشان مراجعه کنید. برای آشنایی بیشتر با آنژیوگرافی قلب و مراحل انجام آن، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.
آنژیوگرافی قلب چیست؟
آنژیوگرافی قلب (Cardiac Angiography)، روشی پیشرفته برای بررسی دقیق رگ‌های تغذیه‌کننده عضله قلب است. در این فرایند، ماده خاصی به نام ماده کنتراست به درون عروق تزریق می‌شود تا به کمک تصویربرداری اشعه ایکس، مسیر خون‌رسانی در رگ‌های کرونر به وضوح مشخص شود. این روش امکان تشخیص اختلالاتی مانند گرفتگی یا آسیب‌های دیواره عروق را فراهم می‌کند. تشخیص زودهنگام این اختلالات اهمیت زیادی دارد؛ زیرا می‌توانند زمینه‌ساز بروز عارضه‌هایی مانند: درد شدید قفسه سینه، سکته قلبی یا کاهش عملکرد قلب شوند. آنژیوگرافی بیشتر زمانی انجام می‌شود که علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه یا ناهنجاری‌های مشهود در تست‌های قلبی مشاهده شوند. علاوه بر شناسایی مشکلات موجود، از این روش برای بررسی شدت آسیب‌های ناشی از رویدادهای قلبی یا تصمیم‌گیری درباره نوع درمان مناسب (مثل آنژیوپلاستی قلب یا جراحی بای‌پس) استفاده می‌شود.
انواع روش‌های انجام آنژیوگرافی قلب
آنژیوگرافی قلب با توجه به محل ورود کاتتر، به دو شیوه اصلی قابل انجام است: آنژیوگرافی از طریق شریان رادیال (در ناحیه مچ دست) و آنژیوگرافی از طریق شریان فمورال (در کشاله ران). انتخاب هر یک از این مسیرها بر اساس شرایط عمومی بیمار، ساختار عروق و تشخیص پزشک متخصص انجام می‌شود. به‌طور کلی، انواع روش‌های آنژیوگرافی قلب شامل موارد زیر هستند:
آنژیوگرافی قلب از طریق دست (آنژیوگرافی رادیال)
در این روش، کاتتر از طریق برشی کوچک در ناحیه مچ دست وارد شریان رادیال می‌شود و سپس با هدایت تدریجی در امتداد عروق به سمت قلب پیش می‌رود. پس از قرارگیری کاتتر در موقعیت مناسب، پزشک ماده حاجب مخصوصی را به داخل جریان خون تزریق می‌کند تا ساختار عروق کرونری در تصاویر تهیه‌شده، با دقت بالا مشاهده شوند. از آنجا که قطر شریان رادیال نسبت به شریان فمورال کمتر است، احتمال خونریزی یا بروز عوارض در این روش پایین‌تر خواهد بود. علاوه بر این، بیمار بعد از انجام آنژیوگرافی از طریق دست، معمولا می‌تواند زودتر تحرک داشته باشد و بدون نیاز به استراحت طولانی مدت بنشیند یا راه برود، در حالی که در روش فمورال لازم است مدت بیشتری در حالت درازکش باقی بماند.
در مورد آنژیوگرافی از راه دست بیشتر بخوانید.
آنژیوگرافی قلب از طریق پا (آنژیوگرافی فمورال)
در این شیوه، پزشک ابتدا یک برش کوچک در ناحیه کشاله ران ایجاد کرده و کاتتر را از طریق شریان فمورال وارد سیستم گردش خون می‌کند. سپس کاتتر به سمت عروق کرونری هدایت می‌شود تا امکان مشاهده دقیق مسیر خون‌رسانی قلب فراهم شود. زمانی که کاتتر در موقعیت مناسب قرار گرفت، ماده کنتراست به‌طور مستقیم به درون رگ‌ها تزریق می‌شود و تصاویری واضح از ساختار عروق کرونری ثبت می‌گردند. از جمله مزیت‌های این روش می‌توان به سهولت دسترسی به شریان‌های اصلی قلب و اجرای آسان‌تر مراحل کار توسط تیم پزشکی اشاره کرد.
در مورد آنژیوگرافی قلب از طریق پا بیشتر بخوانید.
مراقبت‌های قبل از آنژیوگرافی قلب
پزشک قبل از برنامه‌ریزی آنژیوگرافی، زمان دقیق انجام این بررسی را به بیمار اطلاع می‌دهد تا آمادگی‌های لازم را داشته باشد. اما گاهی در بعضی از موارد خاص، آنژیوگرافی به صورت اورژانسی انجام می‌شود و در چنین شرایطی فرصت کافی برای آماده‌سازی کامل وجود ندارد. اگر قرار است به‌طور غیر اورژانسی این آزمایش را انجام دهید، رعایت برخی نکات قبل از مراجعه، می‌تواند روند کار را آسان‌تر کند و از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری نماید. این اقدامات شامل موارد زیر هستند:
- در صورت داشتن حساسیت دارویی یا سابقه واکنش آلرژیک به ماده حاجب، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
- شب قبل از انجام آنژیوگرافی از مصرف غذاهای چرب و حجیم خودداری کنید.
- از خوردن داروهای حاوی آسپرین یا ترکیبات مشابه قبل از زمان مقرر پرهیز کنید.
- لازم است فشار خون و ضربان قلب شما پیش از شروع کار اندازه‌گیری و ثبت شود.
- اگر داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، باید حداقل ۷۲ ساعت قبل از آنژیوگرافی، مصرف آنها را با مشورت پزشک متوقف کنید.
کاربرد آنژیوگرافی قلب
آنژیوگرافی قلب، ابزاری مهم و کاربردی برای بررسی عملکرد عروق کرونری و تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌های قلبی به شمار می‌رود. حتی بیمارانی که قبلا دچار مشکلات قلبی بوده‌اند، ممکن است برای بررسی وضعیت فعلی عروق و ارزیابی نتایج درمان‌های قبلی، در دوره‌های مشخص نیاز به انجام این روش داشته باشند. مهم‌ترین کاربردهای آنژیوگرافی قلب عبارت‌اند از:
- شناسایی تنگی یا انسداد عروق کرونری: این روش به تشخیص دقیق نواحی دچار تنگی یا مسدود شده کمک می‌کند؛ مشکلاتی که می‌توانند موجب درد قفسه سینه (آنژین)، دشواری در تنفس یا حتی سکته قلبی شوند.
- تعیین رویکرد درمانی مناسب: پزشکان با توجه به محل و شدت انسداد، بهترین شیوه درمانی مانند کارگذاری استنت (فنر داخل عروق) یا آنژیوپلاستی (باز کردن رگ با بالون) را انتخاب می‌کنند.
- بررسی نتایج درمان‌های پیشین: آنژیوگرافی امکان ارزیابی موفقیت اقدامات درمانی مانند استنت‌گذاری یا عمل بای‌پس و همچنین تشخیص عوارض احتمالی بعد از این مداخلات را فراهم می‌کند.
- تشخیص ناهنجاری‌های مادرزادی: در افراد مبتلا به مشکلات مادرزادی قلب و عروق، این روش برای مشخص‌کردن اختلالات ساختاری و طراحی برنامه درمانی دقیق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- بررسی علت علائم مشکوک: اگر فردی علائمی مانند درد قفسه سینه، خستگی شدید یا کاهش توانایی انجام فعالیت‌های عادی را تجربه کند، آنژیوگرافی به روشن‌شدن علت این مشکلات کمک خواهد کرد.
- کمک به درمان فوری در شرایط اورژانسی: در موارد حمله قلبی حاد، آنژیوگرافی به سرعت محل انسداد عروق را مشخص می‌کند تا اقدامات درمانی اورژانسی در کوتاه‌ترین زمان انجام شوند.
در مورد تفاوت آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی بیشتر بخوانید.
نحوه انجام آنژیوگرافی قلب
مراقبت‌های بعد از آنژیوگرافی قلب
بعد از انجام آنژیوگرافی قلب، بعضی از بیماران ممکن است واکنش‌های غیرمنتظره‌ای از جمله درد، تورم یا حساسیت در محل ورود کاتتر و همچنین عوارضی مانند خونریزی یا کبودی را تجربه کنند. علاوه بر این، احتمال بروز واکنش‌های حساسیتی به ماده حاجب یا تغییرات موقتی در ضربان قلب نیز وجود دارد. بنابراین، رعایت دقیق مراقبت‌های پس از آنژیوگرافی برای پیشگیری از عوارض و تسریع روند بهبودی اهمیت بالایی دارد. این مراقبت‌ها به شما کمک می‌کنند تا در صورت بروز هرگونه علامت غیرطبیعی، به سرعت آن را شناسایی کنید و به پزشک اطلاع دهید. در ادامه، مهم‌ترین نکات مراقبتی بعد از آنژیوگرافی قلب را بررسی می‌کنیم:
- پس از انجام آنژیوگرافی، توصیه می‌شود بیمار حداقل ۲۴ ساعت استراحت کند و از فعالیت‌های شدید پرهیز نماید.
- محل ورود کاتتر باید روزانه از نظر وجود علائمی همچون قرمزی، تورم و یا عفونت به دقت بررسی شود. در صورت مشاهده خونریزی، با استفاده از یک گاز استریل، فشاری ملایم روی محل وارد کنید.
- از بلند کردن اجسام سنگین (بیشتر از ۵ کیلوگرم) و انجام فعالیت‌های فیزیکی سنگین حداقل به مدت ۴۸ ساعت خودداری شود. همچنین رانندگی نیز در این بازه زمانی توصیه نمی‌شود.
- استفاده از لباس‌های راحت و آزاد به تسهیل روند بهبودی کمک می‌کند.
- داروهای تجویز شده توسط پزشک را به‌طور منظم و طبق دستور مصرف نمایید.
- مصرف مایعات کافی در طول روز برای حفظ هیدراتاسیون بدن بسیار مهم است.
- به مدت ۱ تا ۲ روز از خیس شدن محل زخم خودداری کنید؛ بنابراین بهتر است تا بهبود کامل، از رفتن به حمام و استحمام پرهیز شود.
چه کسانی نیاز به آنژیوگرافی قلب دارند؟
آنژیوگرافی قلب معمولا برای افرادی توصیه می‌شود که دچار علائم قلبی قابل‌توجه شده‌اند یا نتایج تست‌های تشخیصی آنها نشان‌دهنده وجود مشکلات عروقی است. این روش به پزشک کمک می‌کند علت دقیق علائم را شناسایی کرده و مناسب‌ترین روش درمان را انتخاب کند. به‌طور کلی، گروه‌های زیر بیشتر به آنژیوگرافی قلب نیاز دارند:
- افرادی که درد یا احساس فشار در ناحیه قفسه سینه را تجربه می‌کنند.
- بیمارانی که در آزمایش‌های تشخیصی مانند تست ورزش، نوار قلب (ECG)، اکوکاردیوگرافی یا تصویربرداری‌های تخصصی نتایج غیرطبیعی یا مشکوک دارند.
- افرادی که دچار حمله قلبی شده‌اند و نیاز به شناسایی دقیق محل انسداد عروق کرونری دارند.
- بیمارانی که با علائمی مانند تنگی نفس، خستگی غیرعادی یا تورم در اندام‌ها (مخصوصا پاها) مواجه هستند.
- کودکان و بزرگسالانی که به صورت مادرزادی دارای بیماری‌های قلب و عروق هستند و نیاز به بررسی کامل وضعیت عروقی دارند.
آنژیوگرافی قلب برای چه کسانی خطرناک است؟
آنژیوگرافی قلب به‌طور کلی روشی قابل اطمینان به شمار می‌رود، اما در بعضی از افراد ممکن است با خطراتی همراه باشد. اشخاصی که به ماده حاجب یا داروهای بی‌حسی و آرام‌بخش حساسیت دارند، در معرض واکنش‌های آلرژیک قرار می‌گیرند. همچنین بیمارانی که مبتلا به نارسایی کلیه یا دیابت پیشرفته هستند، اگر مشکل عملکرد کلیه داشته باشند، ممکن است پس از تزریق ماده حاجب دچار عوارض جدی شوند. وجود عفونت‌های فعال یا تب بالا نیز می‌تواند خطر بروز مشکلات بعد از این روش را افزایش دهد. سالمندانی که چند بیماری زمینه‌ای مانند نارسایی قلبی شدید یا اختلالات انعقادی دارند نیز در گروه پرخطر قرار می‌گیرند. به همین دلیل قبل از انجام آنژیوگرافی لازم است بیمار به‌طور کامل توسط پزشک معاینه شود و آزمایش‌های ضروری انجام گیرند تا اگر مشکلی وجود داشته باشد، از روش‌های جایگزین برای بررسی عروق قلب استفاده شود. البته در شرایط اورژانسی که هیچ راه دیگری وجود ندارد، پزشک با رعایت کامل اصول ایمنی و اقدامات احتیاطی، آنژیوگرافی را انجام خواهد داد.
عوارض آنژیوگرافی قلب
آنژیوگرافی یکی از روش‌های موثر برای بررسی دقیق عروق کرونر است. اما همانند بسیاری از روش‌های تشخیصی، می‌تواند با برخی عوارض همراه باشد. خوشبختانه بروز این عوارض چندان شایع نیست و در اکثر موارد، این مشکلات موقتی بوده و به‌خوبی قابل کنترل هستند. به همین دلیل لازم است پزشک قبل از انجام آنژیوگرافی، وضعیت سلامت عمومی بیمار و سوابق پزشکی او را به‌طور کامل بررسی کند تا احتمال بروز عوارض به حداقل برسند. از جمله عوارض احتمالی آنژیوگرافی قلب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| عوارض | توضیحات |
| عفونت | ممکن است محل ورود کاتتر دچار عفونت پوستی یا بافتی شود. |
| آسیب به عروق یا اعصاب | در بعضی از موارد، ورود یا جابه‌جایی کاتتر می‌تواند به دیواره رگ‌ها یا رشته‌های عصبی اطراف آسیب برساند. |
| خونریزی یا کبودی | محل ورود کاتتر در کشاله ران یا دست ممکن است دچار خونریزی، کبودی یا هماتوم (تجمع خون) شود. |
| آسیب کلیوی | ماده حاجب می‌تواند در برخی بیماران (مخصوصا مبتلایان به بیماری کلیوی) باعث کاهش عملکرد کلیه شود. |
| حمله قلبی یا سکته مغزی | در موارد بسیار نادر، این روش ممکن است منجر به حمله قلبی یا بروز سکته مغزی شود. |
| آریتمی قلبی | در بعضی بیماران، آنژیوگرافی می‌تواند باعث بروز آریتمی یا اختلال موقت در ریتم قلب شود. |
| واکنش آلرژیک به ماده حاجب | برخی افراد به ماده حاجب حساسیت دارند که ممکن است باعث کهیر، خارش، حالت تهوع یا مشکلات تنفسی شود. |
کلام پایانی
آنژیوگرافی قلب یکی از دقیق‌ترین و موثرترین روش‌های تشخیص بیماری‌های عروق کرونر است که می‌تواند از بروز بعضی از بیماری‌ها و مشکلات قلبی جلوگیری کند. درست است که این روش یک تکنیک پیشرفته و تخصصی است، اما زمانی می‌تواند اثربخش و ایمن باشد که زیر نظر متخصصان باتجربه و متعهد انجام شود. دکتر لعبت رضاییان، متخصص قلب و عروق و دارای سال‌ها تجربه در حوزه تشخیص و درمان بیماری‌های قلبی، با بهره‌گیری از به‌روزترین روش‌های آنژیوگرافی و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات حرفه‌ای به بیماران گرامی هستند. برای دریافت نوبت می‌توانید با با شماره‌های ۰۲۱۸۸۱۹۰۵۷۹، ۰۲۱۱۹۲۳۵۶ و ۰۹۳۸۳۰۰۳۰۰۵ تماس بگیرید.
آیا آنژیوگرافی قلب درد دارد؟
خیر، این روش با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و معمولا فقط کمی فشار یا ناراحتی احساس می‌کنید.
مدت زمان انجام آنژیوگرافی چقدر است؟
انجام آن حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد.
بعد از آنژیوگرافی چه مدت باید در بیمارستان بمانم؟
معمولا چند ساعت تا یک شب بستری می‌شوید تا وضعیت عمومی بررسی شود.
آیا بعد از آنژیوگرافی می‌توان رانندگی کرد؟
خیر، توصیه می‌شود ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از انجام آن رانندگی نکنید.
نظرات