تلفن تماس
09383003005تهران ، خیابان ولیعصر بالاتر از بیمارستادن دی کوچه 14 پلاک 11 ساختمان پزشکان شفق
آنژیوگرافی یکی از روشهای تشخیصی دقیق برای بررسی سلامت عروق قلبی است که از طریق شریانهای پا یا دست انجام میشود. در سالهای اخیر، آنژیوگرافی از راه دست به دلیل مزایای قابل توجهی همچون کاهش خطر عوارض، تسریع روند بهبودی و راحتی بیشتر برای بیمار، به گزینهای محبوبتر تبدیل شده است. این روش به پزشکان اجازه میدهد بدون نیاز به برشهای بزرگ یا بستری طولانی مدت، وضعیت جریان خون و گرفتگیهای احتمالی را با دقت بالایی ارزیابی کنند. اما چرا آنژیوگرافی از راه دست نسبت به روشهای دیگر ارجحیت دارد؟ چگونه این روش میتواند تجربهای راحتتر و ایمنتر برای شما رقم بزند؟ پاسخ به تمام این سوالات و همچنین مزایای این روش در مقایسه با روشهای دیگر را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
آنژیوگرافی قلب از راه دست، روشی کم تهاجمی و دقیق برای بررسی سلامت عروق قلب است که در آن، به جای ورود از کشاله ران، از طریق سرخرگ رادیال در مچ دست دسترسی به عروق کرونری فراهم میشود. در این تکنیک، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر به نام کاتتر را از طریق برشی کوچک در مچ دست وارد رگ میکند و آن را تا عروق کرونری قلب هدایت مینماید. سپس با تزریق مادهای حاجب، جریان خون در رگها قابل مشاهده میشود و از طریق تصویربرداری با اشعه ایکس، وضعیت انسداد یا گرفتگی احتمالی بررسی میگردد. این روش هم جنبه تشخیصی دارد و هم در صورت نیاز میتواند جنبه درمانی نیز پیدا کند. بهعنوان مثال، اگر گرفتگی در رگها دیده شود، همان لحظه امکان انجام آنژیوپلاستی برای باز کردن رگ فراهم است. این روش به پزشک کمک میکند تا با دقت بالا، علت درد قفسه سینه یا سایر علائم قلبی را شناسایی کرده و تصمیمگیری درمانی دقیقتری داشته باشد.
آنژیوگرافی قلب از دو مسیر رایج انجام میشود: یکی از طریق مچ دست و دیگری از راه کشاله ران. هر دو روش هدف یکسانی دارند، اما مسیر رسیدن به قلب متفاوت است. در گذشته، پزشکان بیشتر از سرخرگ کشاله ران استفاده میکردند، چون این رگ بزرگتر است و مسیر مستقیمتری به قلب دارد. اما امروزه بیشتر به سراغ آنژیوگرافی از راه مچ دست میروند. این روش برای بیمار راحتتر است، احتمال خونریزی کمتری دارد و باعث میشود فرد خیلی زودتر از تخت بلند شود و به زندگی عادی خود برگردد. بهطور کلی هر بیمار شرایط خاص خودش را دارد و انتخاب بهترین مسیر باید با دقت و تجربه، توسط پزشک صورت گیرد.
معیار مقایسه | آنژیوگرافی از طریق دست | آنژیوگرافی از طریق کشاله ران |
میزان دشواری دسترسی | پیچیده است و نیاز به دقت بالا دارد. | انجام به سادهترین حالت |
قطر تقریبی شریان | حدود ۲.۵ میلیمتر | حدود ۱۰ میلیمتر |
احتمال بروز عوارض در محل ورود کاتتر | بسیار کم | زیاد است و به مراقبت نیاز دارد. |
کنترل خونریزی | آسان و سریع | سخت |
مدتزمان استراحت در تخت | به استراحت طولانی نیازی نیست. | بهتر است بین ۲ تا ۶ ساعت استراحت کنید. |
توانایی حرکت پس از عمل | بیمار بلافاصله میتواند حرکت کند. | بیمار بهتر است که با احتیاط حرکت کند. |
میزان درد بعد از عمل | کم و معمولا خفیف | زیاد، ممکن است نیاز به مصرف مسکن داشته باشد. |
احتمال خونریزی پس از عمل | بسیار کم | بیشتر از روش دست |
آمادگی برای آنژیوگرافی از راه مچ دست، یکی از مهمترین مراحل این فرایند است که میتواند تاثیر زیادی در کاهش عوارض و افزایش دقت تشخیص داشته باشد. این روش نسبت به روش سنتی (از کشاله ران) کم تهاجمیتر است و نیاز به بیهوشی ندارد، اما همچنان رعایت چند نکته ساده میتواند آن را ایمنتر و راحتتر کند. پزشک قبل از شروع آنژیوگرافی، وضعیت سلامت عمومی شما را بررسی میکند، آزمایشهای لازم را انجام میدهد و توصیههایی برای تغذیه و مصرف دارو ارائه میدهد. همچنین، آمادهسازی محل ورود کاتتر نقش مهمی در جلوگیری از عفونت و خونریزی دارد. مراحل آمادگی برای انجام آنژیوگرافی از راه دست عبارتاند:
آنژیوگرافی از راه دست به دلیل ویژگیهای کم تهاجمی و مزایای آن در کاهش درد و مدت زمان بستری، برای بیمارانی که نیاز به تشخیص یا درمان مشکلات عروقی دارند، بسیار مناسب است. این روش برای بیمارانی که مبتلا به بیماریهای شریانی محیطی، مشکلات قلبی عروقی یا بیماریهای مزمن مانند دیابت و فشار خون هستند، انتخاب مناسبی است. همچنین، بیماران نیازمند به مداخلات درمانی طولانی مدت و آنهایی که به دلایل پزشکی نمیتوانند از روشهای تهاجمیتر استفاده کنند، از این روش بهرهمند میشوند. این تکنیک به دلیل کاهش عوارض جانبی و زمان بهبودی سریعتر، برای افرادی که به بازگشت سریع به فعالیتهای روزمره نیاز دارند نیز مناسب است.
آنژیوگرافی از راه دست (Transradial Angiography)، یکی از روشهای نوین و موثر برای بررسی عروق قلبی و تشخیص انسداد یا تنگی سرخرگهای کرونری است. این روش در مقایسه با روش سنتی از راه کشاله ران، ایمنی بیشتری دارد و معمولا دوران نقاهت کوتاهتری برای بیمار به همراه دارد. آنژیوگرافی ترانس رادیال در چهار مرحله اصلی انجام میشود و بین یک تا سه ساعت به طول میانجامد و اغلب بیماران همان روز مرخص میشوند. مراحل کلی آنژیوگرافی از طریق دست عبارتاند از:
قبل از شروع آنژیوگرافی، پزشک با لمس نبضهای رادیال (مچ دست) و اولنار (سمت داخلی ساعد) در هر دو دست، وضعیت خونرسانی را بررسی میکند. این ارزیابی به پزشک کمک میکند تا مطمئن شود که جریان خون کافی در دست برقرار است و مسیر رادیال برای ورود کاتتر ایمن خواهد بود. در اغلب موارد، مسیر از طریق سرخرگ رادیال انتخاب میشود، چون که در دسترستر بوده و با عوارض کمتری همراه است. تنها در صورت وجود اختلال در این مسیر یا اسپاسم رگ، از سایر مسیرها مانند کشاله ران استفاده میشود.
بعد از ورود به اتاق آنژیوگرافی، بیمار روی تخت دراز میکشد و برای حفظ ایمنی، کمربند مخصوص دور بدن او بسته میشود. در این مرحله، یک آنژیوکت به ورید بیمار وصل میشود تا داروها و مایعات تزریق شوند. برای کاهش اضطراب و افزایش راحتی بیمار، داروهای آرامبخش مانند میدازولام و فنتانیل به صورت وریدی تزریق میشوند. این داروها علاوه بر آرام کردن بیمار، از انقباض ناگهانی سرخرگ رادیال که میتواند مانع عبور کاتتر شود، جلوگیری میکنند. همچنین، محل ورود کاتتر در مچ دست با داروی بیحسی موضعی مانند لیدوکائین بیحس میشود تا بیمار هیچ دردی احساس نکند.
در این مرحله، پزشک یک برش کوچک (حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر) روی پوست مچ دست ایجاد میکند و یک غلاف باریک پلاستیکی را وارد سرخرگ رادیال مینماید. سپس کاتتر از این مسیر وارد رگ میشود و با دقت به سمت قلب هدایت میگردد. این فرآیند کاملا بدون درد است. پس از رسیدن کاتتر به موقعیت مناسب در عروق کرونری، ماده حاجب (کنتراست) به داخل رگها تزریق میشود. این ماده در برابر اشعه X قابلرویت است و تصاویر دقیقی از مسیر عروق قلبی ایجاد میکند. پزشک از روی این تصاویر میتواند نواحی دچار انسداد یا تنگی را تشخیص دهد. در صورتی که انسداد شدید باشد، ممکن است پزشک بلافاصله از روش آنژیوپلاستی استفاده کند. در آنژیوپلاستی، بالن کوچکی از طریق کاتتر به محل تنگی هدایت شده و با باد شدن، رگ را باز میکند. در بسیاری از موارد، یک استنت (فنر فلزی نازک) نیز در محل قرار داده میشود تا از تنگ شدن مجدد رگ جلوگیری شود.
پس از پایان آنژیوگرافی، کاتترها و غلاف از سرخرگ رادیال خارج میشوند و ناحیه سوراخ شده با بانداژ فشاری بسته میشود. در برخی موارد، برای فشار بیشتر از وسیلهای به نام TR band استفاده میشود که به کمک یک بالشتک پلاستیکی و سرنگ باد میشود تا فشار کافی به سرخرگ وارد کند. این وسیله حدود دو ساعت در محل باقی میماند. اگرچه بعد از انجام آنژیوگرافی، بیمار میتواند بنشیند و غذا بخورد، اما توصیه میشود که از وارد کردن فشار غیر ضروری به مچ دست خودداری کند تا روند ترمیم سرخرگ رادیال به درستی پیش رود.
در مورد نارسایی قلبی بیشتر بخوانید.
پس از انجام آنژیوگرافی از راه دست، بدن شما نیاز به زمان و مراقبتهای ویژهای برای بهبودی دارد. در این مرحله، رعایت نکات مراقبتی به شما کمک میکند تا سریعتر به حالت عادی بازگردید و خطر عوارض کاهش یابد. مهمترین اقداماتی که لازم است انجام دهید شامل موارد زیر است:
در وهله اول بعد از انجام آنژیوگرافی، باید از حرکت دادن مچ دست به مدت چند ساعت پرهیز کنید. پزشک به شما توصیه میکند که در ۶ تا ۸ ساعت اول بعد از عمل، از حرکت دادن دست خود جلوگیری کنید تا محل ورود کاتتر به خوبی استراحت کرده و خونریزی نداشته باشید. در صورت نیاز، میتوانید دست خود را در حالتی که راحت هستید قرار دهید، اما باید از هر گونه فشار بر روی ناحیه کاتتر خودداری کنید.
پزشک به شما نشان میدهد که چگونه محل ورود کاتتر (مچ دست) را بررسی کنید. بعد از عمل، ممکن است در این ناحیه کمی کبودی یا ورم بوجود بیاید که طبیعی است. اما اگر متوجه خونریزی مداوم، تورم زیاد یا درد شدید شدید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.
پزشک داروهایی را برای کاهش التهاب یا پیشگیری از عفونت تجویز میکند. این داروها را باید طبق دستور پزشک مصرف کنید. اگر داروی خاصی برای رقیق کردن خون مصرف میکنید، پزشک ممکن است دوز آن را تنظیم کرده یا موقتا تغییر دهد. توجه کنید که هرگز داروها را خودسرانه قطع نکنید یا تغییر ندهید.
در روزهای اولیه پس از آنژیوگرافی، رژیم غذایی خود را ساده و سالم نگه دارید. مصرف مایعات کافی برای دفع ماده حاجب از بدن ضروری است. توصیه میشود که تا چند روز بعد از عمل، مقدار زیادی آب بنوشید.
بعد از آنژیوگرافی، از انجام فعالیتهای سنگین یا ورزشهای شدید خودداری کنید. پزشکان پیشنهاد میدهند که حداقل ۴۸ ساعت از انجام فعالیتهای شدید و بلند کردن اجسام سنگین پرهیز کنید. کارهای روزمره مثل پیادهروی سبک مشکلی ندارد، اما باید از هرگونه فشار بر ناحیه کاتتر خودداری کنید.
پزشک برای پیگیری روند بهبودی شما، یک یا دو روز بعد از عمل یک جلسه مشاوره تعیین میکند. در این جلسه، پزشک وضعیت شما را بررسی کرده و در صورت نیاز، دستورالعملهای بیشتری را برای ادامه مراقبتهای بعدی به شما ارائه میدهد.
در صورتی که هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فورا به پزشک خود مراجعه کنید:
بعضی از بیماران ممکن است بعد از آنژیوگرافی، در محل ورود کاتتر احساس درد، سوزش یا ناراحتی داشته باشند که موقتی است. رعایت برخی نکات میتواند به کاهش این درد کمک کنند، برای مثال استفاده از کمپرس سرد در ۲۴ ساعت اول بعد از عمل یکی از روشهای موثر برای کاهش التهاب و درد است. برای انجام این کار بهتر است یک پارچه نازک بین پوست و یخ قرار دهید تا از آسیب به پوست جلوگیری شود. مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن (طبق توصیه پزشک) نیز در کاهش درد موثر هستند. بهتر است از مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن خودداری شود، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد، زیرا این داروها بر روند ترمیم رگها تاثیر میگذارند. علاوه بر این، بیمار باید تا چند روز، از انجام فعالیتهایی که به دست تحت درمان فشار وارد میکند، خودداری کند. اگر درد شدید یا مداوم باشد یا با علائمی مانند بیحسی، تورم شدید یا تغییر رنگ دست همراه باشد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
بعد از آنژیوگرافی، رعایت رژیم غذایی مناسب میتواند روند بهبودی را سریعتر کند و در پیشگیری از بروز عوارض احتمالی نیز تاثیر داشته باشد. همانطور که قبلتر اشاره کردیم، نوشیدن مقدار کافی آب (حداقل ۸ تا ۱۰ لیوان در روز) به دفع سریعتر ماده حاجب از بدن کمک میکند و احتمال آسیب کلیوی را کاهش میدهد. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدان مانند میوهها و سبزیجات تازه، موجب بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب بدن میشود. بیمار در روزهای ابتدایی پس از عمل بهتر است از مصرف غذاهای سنگین، پر چرب و سرخکرده خودداری کند، زیرا این مواد فشار بیشتری به سیستم قلبی عروقی وارد میکنند. به جای آن، توصیه میشود که غذاهای سبک مانند: سوپ، سبزیجات بخارپز، ماهی و پروتئینهای کمچرب مصرف شوند. همچنین، مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر مانند غلات کامل، آجیل و حبوبات، به سلامت گوارش و جلوگیری از یبوست کمک میکنند. علاوه بر این، پرهیز از مصرف نمک بیش از حد، کافئین و الکل نیز بسیار اهمیت دارد، زیرا این مواد باعث افزایش فشار خون و فشار به عروق میشوند. در صورتی که بیمار، بیماریهای زمینهای مانند دیابت یا فشار خون داشته باشد، بهتر است رژیم غذایی خود را مطابق با توصیههای پزشک یا متخصص تغذیه تنظیم کند.
همچنین در مورد داروهای درمان فشار خون نیز بیشتر بخوانید.
بیشتر بیماران میتوانند پس از ۲۴ ساعت، فعالیتهای سبک خود را از سر بگیرند، اما این حالت به معنی بازگشت کامل به روال عادی نیست. بدن شما برای ترمیم محل ورود کاتتر به زمان نیاز دارد. فعالیتها و اقداماتی که میتوانید پس از آنژیوگرافی دست انجام دهید و همچنین مواردی که بهتر است از انجام آن خودداری کنید عبارتاند از:
آنژیوگرافی از طریق دست یا به اصطلاح ترانسرادیال، یکی از روشهای نوین برای بررسی وضعیت عروق قلبی است که به ویژه در سالهای اخیر به دلیل نتایج مثبت بالینی و رضایت بیماران، مورد توجه پزشکان قرار گرفته است. در این روش، به جای ورود از کشاله ران، از شریان رادیال (واقع در مچ دست) استفاده میشود. این تکنیک نه تنها دقت بالایی در تصویربرداری از عروق دارد، بلکه با مزایای قابل توجهی همراه است که آن را به گزینهای ایمنتر و راحتتر برای بسیاری از بیماران تبدیل میکند. مهمترین مزایای آنژیوگرافی از راه دست عبارتاند از:
درست است که آنژیوگرافی کرونری یک روش تشخیصی کم تهاجمی است که برای ارزیابی بیماریهای قلبی و عروقی به کار میرود، اما مانند سایر روشهای پزشکی، این روش نیز ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. خوشبختانه، این عوارض خفیف و نادر هستند، اما آگاهی از آنها به شما کمک میکند تا در صورت بروز مشکل، سریعتر اقدامات لازم را انجام دهید. یکی از عوارض بعد از آنژیوگرافی، خونریزی در محل ورود کاتتر است، در صورت بروز این عارضه مچ دست خود را بهطور مستقیم نگه دارید و با استفاده از یک پد تمیز یا حوله، محل خونریزی را محکم فشار دهید تا قطع شود. دیگر عوارض این روش شامل موارد زیر هستند:
آنژیوگرافی از راه دست یک روش ساده و رایج است که پزشک در این روش با استفاده از سرخرگ رادیال در مچ دست، عروق قلبی را بررسی میکند تا مشکلاتی مثل تنگی یا انسداد رگها را با دقت بالا شناسایی کند و درمانهای لازم را انجام دهد. از مزایای این روش میتوان به دقت زیاد، سرعت در دریافت نتایج، راحتی بیمار و کمخطر بودن آن اشاره کرد. البته، بعد از انجام این روش، باید از فعالیتهای سنگین و فشار آوردن به ناحیه مچ دست پرهیز کنید و به دستورات پزشک برای مصرف داروها توجه کنید. دکتر لعبت رضاییان یکی از بهترین و با تجربهترین متخصصان قلب و عروق کشور هستند که سالها است در این زمینه فعالیت دارند. با توجه به تخصص و مهارت بالای ایشان در انجام روشهای مدرن مثل آنژیوگرافی از راه دست، میتوانید با اطمینان کامل درمان بیماریهای قلبی خود را به ایشان بسپارید.
خیر، در برخی بیماران با شریانهای باریک یا اختلالات خونرسانی در دست، ممکن است روش فمورال (از کشاله ران) مناسبتر باشد.
آنژیوگرافی فقط یک روش تشخیصی است. اگر مشکل انسداد با آنژیوپلاستی یا استنت درمان نشود یا سبک زندگی اصلاح نگردد، احتمال انسداد مجدد وجود دارد.
خیر، این روش تحت بیحسی موضعی انجام میشود و بیمار فقط ممکن است کمی احساس فشار یا سوزن خفیف در محل ورود کاتتر داشته باشد.
بله، ولی احتمال آن بسیار کم است. در صورت مشاهده تورم شدید، خونریزی مداوم یا قرمزی و گرمی محل ورود کاتتر، فورا با پزشک تماس بگیرید.
نظرات