فشار دیاستولیک یا حداقل فشار، مقدار فشار خون زمانی است که قلب در مرحله آرامش قرار دارد. به عبارت دیگر فشار خون بین دو ضربان قلب است. فشار خون دیاستولیک خطرناک زمانی رخ میدهد که به طور دائمی کاهش یابد (حداقل فشار پایین ) یا افزایش بی از حد نرمال (فشار بالا ) داشته باشد. در چنین مواردی باید به متخصص قلب مراجعه کرد تا بررسیهای لازم انجام شود.
فشار خون دیاستولیک چیست؟
فشار سیستولیک فشاری است که هنگام تپش قلب ثبت میشود (عدد اول بالا) در حالی که فشار دیاستولیک (عدد دوم، پایینتر) فشار خونی است که در حفرههای قلب و در شریانها هنگام شلشدن عضله قلب (دیاستول) ثبت میشود. به عبارت دیگر فشار خون در زمانی که قلب بین یک ضربان و ضربان بعدی استراحت میکند، فشار دیاستولیک نام دارد.
فشار دیاستولیک به عنوان همتای فشار خون سیستولیک عمل میکند که در عوض، مقدار فشار شریانی است که قلب فرد منقبض میشود، بنابراین مقدار فشار در هر ضربان قلب است .
زمانی که مقادیر فشار خون دیاستولیک طبیعی است؟
هنگامی که فشار خون یک فرد ثبت میشود، دو مقدار نشان داده میشود که به ترتیب به فشار سیستولیک و فشار دیاستولیک اشاره دارد. مقادیر فشار میتواند هم به دلایل فیزیولوژیکی و هم به دلیل استعداد ژنتیکی یا به دلیل بیماری زمینهای متفاوت باشد. با این حال، پزشکان فشار خون دیاستولیک بین 60 میلیمتر جیوه و 80 میلیمتر جیوه را به عنوان مقادیر مرجع بهینه توصیه میکنند.
ممکن است در طول روز، بسته به نوع فعالیت انجام شده و ساعت روز، تفاوتی در میزان فشار خون وجود داشته باشد. اگر به طور متوسط فشار در محدوده مشخص شده باقی بماند، به این معنی است که هیچ خطری برای سلامتی وجود ندارد.
فشار دیاستولیک خطرناک
اگرچه عدد دو در فشار خون مهم است، اما بعد از 50 سالگی باید به فشار سیستولیک بیشتر توجه شود.
فشار خون دیاستولیک بالا (یا حداقل بالا) این گونه تعریف میشود:
مطمئناً با مقادیر بالای 90 میلیمتر جیوه نشان داده میشود. در این صورت، اگر حداکثر مقادیر فشار خون (سیستولیک) نیز بالا باشد، میتوان به درمان دارویی بیمار فکر کرد.
افت فشار خون اینگونه تعریف میشود:
دیاستولیک پایین 60 میلیمتر جیوه یا کمتر و به طور معمول با سیستولیک پایین (زیر 90 میلیمتر جیوه) همراه است. بیماران ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند یا دچار سرگیجه، تغییرات بینایی، حالت تهوع شوند. خستگی، تاکیکاردی (ضربان قلب از 100 ضربه در دقیقه به بالا) تا غش، از دست دادن هوشیاری و شوک از دیگر علائم این عارضه هستند.
اگر مقادیر متوسط فشار دیاستولیک اغلب کمتر از 60 میلیمتر جیوه یا بالاتر از 80 میلیمتر جیوه است، احتمالاً باید آزمایشهایی برای درک علل و تجویز درمان مناسب انجام شود.
علل فشار دیاستولیک بالا
اغلب در موارد زیر فشار دیاستولیک بالا رفته و بالا میماند. یعنی برای مدتی هنگامی که فشار خون گرفته میشود، فشار دیاستولیک همواره بالاتر از نرخ طبیعی است.
بیماری کلیوی
اختلال عملکرد آدرنال و تیروئید
نارسایی قلب
چاقی
و…
فشار دیاستولیک مسئول عروق محیطی (رگهای بازوها و پاها) است. فشار دیاستولیک خطرناک منجر به ناهنجاریهای عروقی کلیهها و اختلال عملکرد مزمن میشود، جریان خون را مختل میکند، میوکارد به حالت عادی شل نمیشود، دیواره رگها تغییر میکند.
چنین مشکلاتی باید در اسرع وقت درمان شوند، زیرا احتمال ایجاد ترومبو آمبولی و اختلال قلبی دیگر را تا حد زیادی افزایش میدهند. خطر سکته قلبی و سکته مغزی به دلیل نقض مویرگها افزایش مییابد . همچنین فشار خون دیاستولیک خطرناک باعث افزایش خطر آترواسکلروز و خونریز است.
در مواردی که فشار خون دیاستولیک کاهش یابد، اکسیژنرسانی به اندامها و بافتها بدتر میشود، سرگیجه، غش با افزایش شدید فعالیت بدنی ظاهر میشود. چنین وضعیتی را باید به متخصص قلب توضیح داد.
نحوه اندازهگیری فشار خون دیاستولیک
تحت کنترل نگهداشتن فشار در مرحله تشخیص برای بررسی بیماریهای احتمالی و همچنین برای جلوگیری از عواقب جدیتر بسیار مهم است. امروزه استفاده از فشارسنجها آسان است و دقت خوبی دارند. تا چند سال پیش، تنها راه برای آزمایش فشار خون از طریق فشارسنج دستی بود که بسیار دقیق، اما به مهارت خاصی نیاز داشت، در واقع تقریباً منحصراً توسط پزشکان و داروسازان استفاده میشد.
امروزه مانیتورهای مچ و بازو وجود دارند که قادرند فشار خون را بهسرعت و با دقت بسیار بالا تشخیص دهند. البته توجه کنید که دستگاه فشارسنج شما باید از دقت بالایی برخوردار باشد.پس در هنگام خرید دقت کرده و هر از چندگاهی دستگاه خود را کالیبره کنید.
تشخیص فشار خون بالا
برای تشخیص دقیق فشار خون باید در هر دو بازو اندازهگیری شود. چند دسته برای اندازهگیری فشار خون وجود دارد:
فشار خون طبیعی: اگر فشار خون زیر 120/80 میلیمتر جیوه باشد طبیعی است.
فشار خون بالا: اگر فشار سیستولیک بین 120 تا 129 میلیمتر جیوه و فشار دیاستولیک کمتر از 80 میلیمتر جیوه باشد، فشار خون بالا است. اگر فشار خون بالا کنترل نشود، بهمرورزمان بدتر میشود.
فشار خون سطح 1: فشار سیستولیک بین 130 تا 139 میلیمتر جیوه و فشار دیاستولیک بین 80 تا 89 میلیمتر جیوه است.
فشار خون سطح 2: فشار سیستولیک بالاتر از 140 میلیمتر جیوه و فشار دیاستولیک بالاتر از 90 میلیمتر جیوه است.
بحران فشار خون: فشار خون بالای 180/120 میلیمتر جیوه وضعیتی است که نیاز به مداخله فوری دارد. اگر در خانه اندازهگیری کردید و این نتیجه را گرفتید، پنج دقیقه صبر کنید و دوباره اندازهگیری کنید. اگر فشار خون همچنان بالاست، حتماً به پزشک مراجعه کنید. اگر درد قفسه سینه، مشکلات بینایی، بیحسی یا ضعف، مشکل در تنفس یا سایر علائم حمله قلبی را تجربه کردید، باید به دنبال مراقبتهای پزشکی اورژانسی باشید.
برای درمان فشارخون دیاستولیک خطرناک چه کنیم؟
مهمترین مسئله درمورد فشارخون این است که اگر به صورت پایدار بالا بماند، پایین بیاید و یا بسیار متغیر باشد نیاز به مراجعه به پزشک دارد تا درمان آن بر اساس علت انجام شود. به همین علت اکیداً توصیه میکنیم از انجام درمان خودسرانه و مصرف قرصهای قلبی بدون تجویز پزشک متخصص خودداری کنید و اگر فشار شما در آستانه خطر بود یا احساس خطر کردید با اورژانس تماس گرفته یا به سریعترین واحد درمانی مراجعه کنید.
پزشک عمومی پس از بررسی وضعیت اورژانسی شما و رفع مشکل در مراحل ابتدایی، شمارا به متخصص قلب ارجاع خواهد داد تا وضعیت شما به طور کامل بررسی شود. اقدام به درمان خودسرانه میتواند شما یا عزیزانتان را در موقعیت خطرناک بسیار نامناسبی قرار داده که در برخی مواقع جایی برای جبران نداشته باشد. درحالیکه با یک مراجعه ساده به متخصص میتوانید علت را به راحتی شناسایی کرده و درمان اصولی را پیش ببرید. در اکثر موارد با تجویز چند قرص مشکل فشار دیاستولیک خطرناک به راحتی حل شده و خطری برای فرد ایجاد نمیکند.
نظرات