آپنه خواب و بیماری‌های قلبی: مهم‌ترین نکاتی که باید بدانید

در سال‌های اخیر، ارتباط میان اختلالات خواب و بیماری‌های قلبی به یکی از مباحث مهم در زمینه سلامت عمومی تبدیل شده است. آپنه خواب، یکی از شایع‌ترین اختلالات خواب است که باعث ایجاد وقفه‌های مکرر در تنفس در طول شب می‌شود. این وضعیت تاثیرات زیادی بر عملکرد قلب و سیستم عروقی دارد. آپنه خواب می‌تواند منجر به افزایش فشار خون، تغییرات در ضربان قلب و اختلال در جریان خون شود، که به نوبه خود خطر ابتلا به مشکلات قلبی مانند: بیماری‌های عروق کرونر، نارسایی قلبی و ضربان‌های نامنظم قلب را افزایش می‌دهد. همچنین، اختلالات خواب ناشی از آپنه منجر به بروز التهاب‌های مزمن می‌گردد که این عوامل نیز باعث شدیدتر شدن بیماری‌های قلبی می‌شوند. در این مقاله، ارتباط آپنه خواب و بیماری‌های قلبی را بررسی می‌کنیم. تا انتهای مقاله همراه ما باشید. 

آپنه خواب چیست؟ 

آپنه خواب (OSA) وضعیتی است که بر نفس کشیدن در زمان خواب تاثیر می‌گذارد. این مشکل باعث می‌شود نفس کشیدن شما متوقف شود که این وضعیت دریافت اکسیژن کافی برای بدن را بسیار دشوار می‌کند. مدت زمانی که نفس کشیدن دچار اختلال می‌شود، معمولاً حداقل ۱۰ ثانیه طول می‌کشد و اغلب در طول شب رخ می‌دهد. دو نوع اصلی آپنه خواب وجود دارد که شامل آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی می‌شود. بهتر است بدانید که آپنه خواب با افزایش خطر بیماری قلبی مرتبط است. همچنین آپنه انسدادی خواب منجر به فشار خون بالا و فشار بر قلب می‌شود. درمان آپنه خواب باعث بهبود سلامت قلب می‌شود و خطر مشکلات قلبی عروقی را کاهش می‌دهد.

علائم آپنه خواب 

آپنه خواب معمولا علائمی مانند خروپف کردن و متوقف شدن نفس کشیدن در هنگام خواب همراه است. دیگر علائم این بیماری عبارتند از: 

• تنفس نامنظم در هنگام خواب
• خروپف با صدای بلند یا نفس نفس زدن
• خواب‌آلودگی مفرط در طول روز
• سردردهای صبحگاهی
• مشکلات تمرکز و حافظه
• تغییرات خلق و خو یا رفتار، از جمله تحریک‌پذیری
• اضطراب و افسردگی

ارتباط بین آپنه خواب و بیماری‌های قلبی

آپنه خواب باعث ایجاد بیماری‌های قلبی مانند: فشار خون بالا، سطح کلسترول ناسالم، دیابت و چاقی نیز شود. همچنین، آپنه خواب درمان نشده به طور قابل توجهی خطر آریتمی قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهد. تخمین زده می‌شود که بیماران مبتلا به آپنه خواب ۲ تا ۴ برابر بیشتر از افراد بدون این بیماری دچار آریتمی قلبی (ریتم غیر طبیعی قلب) می‌شوند. OSA یا آپنه انسدادی خواب، خطر نارسایی قلبی را ۱۴۰ درصد و خطر بیماری عروق کرونر قلب را ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. 

نکته: بر اساس تحقیق انجمن قلب آمریکا، زندگی با آپنه انسدادی خواب (OSA)، شایع‌ترین شکل آپنه خواب است. محققان تخمین می‌زنند که بیش از ۸۰ درصد موارد OSA متوسط ​​تا شدید تشخیص داده نشده‌اند. درواقع یعنی که میلیون‌ها نفر با آپنه خواب زندگی می‌کنند، اما نمی‌دانند که این اختلال را دارند. 

چگونه خواب ناکافی بر سلامت قلب تاثیر می‌گذارد

خواب ناکافی در بیماران مبتلا به آپنه خواب رایج است و کمبود خواب  بر سلامت قلب تاثیر منفی می‌گذارد. یکی از نقش‌های مهم خواب این است که به بدن اجازه استراحت و بازیابی می‌دهد. ضربان قلب و فشار خون در طول خواب با ثبات و منظم شدن تنفس کاهش می‌یابد. نداشتن خواب کافی در نتیجه شرایطی مانند OSA به معنی‌عدم دادن این زمان مهم به قلب و سیستم قلبی عروقی است. کمبود خواب مزمن با افزایش خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری قلبی، حملات قلبی و سکته مغزی مرتبط است.  ارتباط آپنه خواب و بیماری‌های قلبی از طریق چندین مکانیسم تأیید شده است. برخی از عوارض OSA بر سلامت قلب عبارت‌اند از:

• فشار خون بالا: آپنه خواب باعث افت ناگهانی سطح اکسیژن در طول خواب می‌شود که فشار خون را افزایش داده و سیستم قلبی عروقی را تحت فشار قرار می‌دهد.
• نارسایی قلبی: افرادی که OSA دارند، بیشتر در معرض خطر برای نارسایی قلبی قرار دارند، زیرا اختلالات تنفسی مکرر در خواب فشار بر قلب را افزایش می‌دهد.
• ریتم‌های نامنظم قلب (آریتمی): OSA با افزایش خطر آریتمی، از جمله فیبریلاسیون دهلیزی، مرتبط است که باعث مشکلات جدی قلبی می‌شود.
• بیماری عروق کرونری: اختلال در اکسیژن‌ رسانی به قلب در طول شب، باعث آسیب رسیدن به عروق کرونری می‌شود و خطر سکته قلبی را افزایش می‌دهد.

خطرات آپنه خواب و چاقی بر سیستم قلبی عروقی

تحقیقات نشان می‌دهد که چاقی نقش مهمی در ایجاد آپنه خواب و بیماری قلبی دارد. بهتر است بدانید که آپنه خواب به تنهایی، خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد. آپنه خواب و چاقی به طور مستقل خطر بیماری‌هایی که بر سلامت قلب تاثیر منفی می‌گذارند، مانند فشار خون بالا (فشار خون بالا)، سطح کلسترول ناسالم و دیابت را افزایش می‌دهند. 

چاقی یکی از علل شایع آپنه خواب است که اغلب به افزایش رسوب چربی در گردن مربوط می‌شود که راه هوایی فوقانی را در طول خواب باریک یا مسدود می‌کند. نکته مهم در مورد چاقی این است که حتی افزایش ۱۰ درصدی وزن بدن، خطر ابتلا به OSA را تا ۶ برابر افزایش می‌دهد. در حالی که ۶۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به آپنه خواب نیز چاقی دارند، تنها حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به چاقی، آپنه خواب دارند. 

فعال کردن سیستم عصبی سمپاتیک با آپنه خواب

هر بار که تنفس فرد مبتلا به آپنه خواب متوقف می‌شود، سطح اکسیژن خون کاهش می‌یابد. هنگامی که بدن از اکسیژن محروم می‌شود، سلول‌های تخصصی، به نام گیرنده‌های شیمیایی، این تغییرات را تشخیص داده و سیستم عصبی سمپاتیک (Sympathetic nervous system) را برای پاسخ فعال می‌کنند. سیستم عصبی سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی است که مسئول واکنش به موقعیت‌های استرس‌زا یا خطرناک است. این سیستم، بدن را وادار به نفس نفس زدن می‌کند که گاهی اوقات فرد را از خواب بیدار می‌کند. 

Sympathetic nervous system، با انقباض عروق خونی و افزایش ضربان قلب و فشار خون به سطح پایین اکسیژن پاسخ می‌دهد. از آنجایی که مکث تنفس در طول شب ادامه دارد، تغییرات مکرر فشار خون باعث فشار خون بالا یا بدتر شدن فشار خون موجود می‌شود. 

آپنه خواب و تغییرات در فشار درون قفسه سینه

هنگامی که یک فرد مبتلا به آپنه انسدادی خواب (OSA) سعی می‌کند نفس بکشد، در برابر یک راه هوایی فوقانی باریک یا بسته استنشاق می‌کند. این نفس‌های اجباری و ناموفق باعث تغییرات اساسی در فشار داخل حفره قفسه سینه و درد قفسینه در خواب می‌شود. با گذشت زمان، این تغییرات مکرر در فشار داخل قفسه سینه، به قلب آسیب می‌رساند. تغییرات فشار داخل قفسه سینه منجر به فیبریلاسیون دهلیزی، مشکل در جریان خون به قلب و حتی نارسایی قلبی می‌شود. 

تاثیر آپنه خواب بر ایجاد استرس اکسیداتیو

پس از هر با مکث و توقف در نفس کشیدن، فرد مبتلا به آپنه خواب بار دیگر با موفقیت نفس می‌کشد یا استنشاق می‌کند. این استنشاق، اکسیژن مورد نیاز را به ریه‌ها، خون و بافت‌های بدن باز می‌گرداند. اما، تغییرات مکرر در سطح اکسیژن باعث ایجاد فشار و استرس قابل توجهی در بدن می‌شود که به آن استرس اکسیداتیو می‌گویند. استرس اکسیداتیو، التهاب سیستمیک و همچنین واکنش‌های عصبی شیمیایی و فیزیولوژیکی را افزایش می‌دهد. این عوامل خود باعث افزایش خطر بیماری قلبی می‌شوند. 

در مورد التهاب قلبی نیز بخوانید.

تشخیص آپنه خواب 

با توجه به عواقب قابل توجه آپنه خواب درمان نشده برای سلامتی، بهتر است که بدانید چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید. اگر نگران آپنه خواب هستید، بهتر است خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید. آزمایشات تشخیصی آپنه خواب معمولا شامل ارزیابی جامع خواب و پلی سومنوگرافی برای تشخیص یا رد این وضعیت است. 

درمان آپنه خواب

راه‌های مختلفی برای درمان آپنه خواب وجود دارد. انتخاب روش درمان هر بیماری بر اساس تشخیص پزشک و شدت و نوع بیماری در افراد صورت می‌گیرد. از جمله روش‌های درمان این اختلال عبارتند از: 

• تغییرات سبک زندگی: پزشکان معمولا با آگاه کردن بیماران در مورد تغییرات سبک زندگی که شدت این بیماری را کاهش می‌دهد، درمان را شروع می‌کنند. کاهش وزن، ورزش، توقف مصرف الکل، ترک سیگار و حتی تغییر وضعیت خواب از جمله راه‌های تغییر سبک زندگی هستند. 
• دستگاه‌های فشار مثبت راه هوایی (PAP): دستگاه‌های PAP هوا را از طریق راه هوایی پمپ می‌کنند و از مسدود شدن راه هوایی فوقانی در هنگام خواب جلوگیری می‌کنند. 
• دهان‌گیرها: این وسایل با تغییر موقعیت فک، زبان یا سایر قسمت‌های بدن که راه هوایی را منقبض می‌کنند، متوقف شدن نفس کشیدن را کاهش می‌دهند. 
• تمرینات دهان و گلو: بسته به علت آپنه خواب فرد، تمرینات مخصوص دهان و گلو به تقویت این ماهیچه‌ها کمک می‌کند و احتمال تداخل آن‌ها با تنفس در طول خواب را کاهش می‌دهد. 
• جراحی: جراحی آپنه خواب شامل تغییر قسمت‌هایی از بدن است که باعث انقباض راه هوایی می‌شوند. 

کلام پایانی 

آپنه خواب و بیماری‌های قلبی با هم مرتبط هستند. همانطور که در بالا توضیح دادیم، در بیشتر موارد آپنه خواب باعث بروز بیماری‌های قلبی می‌شود. همچنین برخی بیمای‌های قلبی هستند که با آپنه خواب شدیدتر می‌شوند، برای مثال اگر فیبریلاسیون دهلیزی دارید، آپنه خواب باعث ایجاد دوره‌های آریتمی در شما می‌شود. بنابراین، آپنه خواب باعث علائم (معمولاً خواب‌آلودگی) می‌شود که کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر فکر می‌کنید آپنه خواب دارید با پزشک خود صحبت کنید.