آنژیوگرافی از راه دست چگونه است؟

برای سال‌ها، آنژیوگرافی عروق قلبی از طریق شریان کشاله ران (شریان فمورال) انجام می‌شد. اما در ده سال اخیر، روش آنژیوگرافی از طریق مچ دست (شریان رادیال) به وفور به کار گرفته شده و تعداد بیمارانی که از این روش استفاده می‌کنند روز به روز در حال افزایش است. این تغییر در روش آنژیوگرافی نه تنها به مراقبت به بیماران کمک می‌کند بلکه با توجه به افزایش آگاهی بیماران، تمایل آنها به انجام این روش از طریق دست نیز افزایش یافته است. سعی کرده‌ایم در این مقاله به بررسی بیش‌تر آنژیوگرافی از راه دست بپردازیم.

آنژیوگرافی چیست؟

آنژیوگرافی یک فرایند تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص عروق و شریان‌ها در داخل بدن انجام می‌شود. این روش از اشعه‌ی ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از سیستم عروقی بدن استفاده می‌کند. هدف اصلی آنژیوگرافی، تصویربرداری دقیق از ساختار و فعالیت عروق خونی برای تشخیص اختلالات مختلف از جمله تنگی‌ها، تراکم‌ها، یا دیگر مشکلات خونرسانی است. در این فرآیند، یک ماده حاوی مواد حاجب به عنوان ماده کنتراست (مثل جوهر آنژیوگرافی) به عروق تزریق می‌شود. سپس، تصاویر اشعه‌ای گرفته می‌شود تا جریان خون در عروق به خوبی قابل مشاهده باشد. این تصاویر به پزشکان اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی ساختار و عملکرد عروق فراهم می‌کند. آنژیوگرافی به‌طور گسترده در تشخیص بیماری‌های قلبی و عروقی، اختلالات مغزی، و سایر مشکلات خونرسانی استفاده می‌شود.

آمادگی برای انجام آنژیوگرافی از راه دست

آنژیوگرافی قلب (همچنین با نام آنژیوگرافی کرونری یا آنژیوگرافی کاردیاک) یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای ارزیابی عروق قلبی و تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی استفاده می‌شود. در این روش، یک ماده رادیوپاک (ماده‌ای که قابل رویت در تصاویر رادیوگرافی است) به عنوان کانتراست وریدی وارد عروق قلبی می‌شود و سپس تصاویر رادیوگرافی از عروق قلبی با استفاده از یک دستگاه رادیوگرافی گرفته می‌شود. فرایند آنژیوگرافی قلب به طور کلی به صورت زیر است:

• آماده‌سازی بیمار: بیمار در موقعیت خوابیده یا نیمه خوابیده قرار می‌گیرد.
• بی‌حسی موضعی: با استفاده از محلول‌های بی‌حسی مانند لیدوکائین، بی حسی موضعی انجام می‌شود.
• وارد کردن سوزن: پزشک یک سوزن را وارد عروق قلبی می‌کند. این سوزن به آرتری (عروق خونی که خون اکسیژن دار را از قلب به باقی بدن می‌برد) وارد می‌شود.
• تزریق ماده رادیوپاک: یک ماده رادیوپاک (مانند دیودروکسی‌یورین) از طریق سوزن به عروق وارد می‌شود. این ماده به عنوان کانتراست برای تصاویر رادیوگرافی استفاده می‌شود و به عروق قلبی منتقل می‌شود.
• جمع‌آوری تصاویر رادیوگرافی: پس از تزریق ماده رادیوپاک، تصاویر رادیوگرافی از عروق قلبی گرفته می‌شود. این تصاویر به تصاویر زنده تبدیل می‌شوند و به طور همزمان نمایش داده می‌شوند.

پس از اتمام آنژیوگرافی، سوزن خارج می‌شود و محل ورود سوزن تزریقی برای کاهش خونریزی فشار داده می‌شود و محل تزریق با چسب محافظت می‌شود. بیمار ممکن است برای مدتی زیر نظر پزشک باقی بماند تا از عوارض محتمل پس از آنژیوگرافی (مانند خونریزی، سایش، عفونت و غیره) محافظت شود.

آنژیوگرافی از راه دست چگونه است؟

آنژیوگرافی قلب از راه‌های متعددی قابل اجراست که به‌طور کامل به تشخیص پزشک شما بستگی دارد. در آنژیوگرافی قلب از راه دست، فرآیندی انجام می‌شود که در آن یک برش در مچ دست ایجاد می‌شود و با استفاده از وارد کردن یک کاتتر کوچک به داخل رگ‌های عروقی، سلامت آن‌ها بررسی می‌شود. در این روش، کاتتر کوچک از طریق مچ‌های دست وارد رگ‌های خونی می‌شود و سپس عوامل مختلفی از جمله ضخامت رگ‌های عروقی، سلامت قلب و دریچه‌ها از طریق دستگاه‌های مختلف رصد می‌شود. آنژیوگرافی این امکان را به پزشک می‌دهد تا علائم شما را با علائم طبیعی مقایسه کرده و هر ناهنجاری خاصی که ممکن است سلامت قلب شما را تهدید کند، شناسایی کند. به طور کلی، به دلیل ورود کاتتر از طریق مچ دست به این روش، آنژیوگرافی از دست نامیده می‌شود.

لازم است بدانید که آنژیوگرافی قلب یک روش تصویربرداری تخصصی است و توسط پزشکان متخصص قلب و عروق (کاردیولوژیست‌های قلب و عروق) انجام می‌شود. آنها با تجهیزات و دانش فنی لازم برای انجام این روش آشنا هستند و ممکن است در موارد خاص از تصویربرداری تخصصی همراه با آنژیوگرافی قلب استفاده کنند، مانند آنژیوگرافی کرونری کامپیوتری (CTA) یا آنژیوگرافی مغزی (DSA). 

مراقبت بعد از اتمام آنژیوگرافی از دست

بعد از اتمام آنژیوگرافی قلب، مراحل و مراقبت‌هایی وجود دارد که باید رعایت شوند. در ادامه به بررسی جزئی تر این موارد پرداخته‌ایم. مراقبت بعد از آنژیوگرافی از را دست شامل موارد زیر می‌شود.

استراحت

پس از آنژیوگرافی، بیمار باید به مدت کوتاهی استراحت کند. معمولاً این استراحت در بخش واحد نگهداری پس از آنژیوگرافی صورت می‌گیرد. پزشک شما ممکن است مدت زمان استراحت را تعیین کند، اما به طور معمول حدود 2-6 ساعت استراحت بعد از آنژیوگرافی قلب توصیه می‌شود.

نظارت و مراقبت

در طول استراحت، شما تحت نظارت پرستاران و پزشکان خواهید بود. ضربان قلب، فشار خون و علائم دیگری مانند درد در قفسه سینه، سفتی یا تورم در محل تزریق و خونریزی را بررسی می‌کنند.

مراقبت از محل تزریق

محل تزریق سوزن باید به طور منظم بررسی شود. در صورت خونریزی، سفتی یا تورم در محل تزریق، باید به پزشک خود اطلاع دهید. معمولاً محل تزریق با چسب گرمی محافظت می‌شود تا خونریزی کاهش یابد.

آنتی‌کواگولانت‌ها

در برخی موارد، پزشک ممکن است پس از آنژیوگرافی، به شما داروهای ضد انعقاد (آنتی‌کواگولانت‌ها) تجویز کند. این داروها به منظور جلوگیری از تشکیل لخته خون در عروق قلبی استفاده می‌شوند و باید به دقت دستورات پزشک را دنبال کنید.

محدودیت فعالیت

پزشک ممکن است برای مدتی از شما بخواهد فعالیت بدنی سنگین را محدود کنید. باید دستورات پزشک را دنبال کرده و هرگونه فعالیتی که ممکن است فشار روی قلب و عروق ایجاد کند، اجتناب کنید.

مراقبت از خطرات

بعد از آنژیوگرافی، باید از خطرات خونریزی بپرهیزید. از جمله این خطرات می‌توان به استفاده از آسپرین، ضربه به محل تزریق و مصرف الکل اشاره کرد. بهتر است قبل از استفاده از هر دارویی یا انجام هر فعالیتی، با پزشک خو خطرات مرتبط مشورت کنید.

پس از آنژیوگرافی، پزشک شما ممکن است نتایج آزمایش‌ها و تصاویر آنژیوگرافی را بررسی کند و بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری کند. شاید نیاز به داروهای دیگر، روش‌های درمانی یا تغییر در سبک زندگی داشته باشید. پیگیری و مراقبت بعدی، بستگی به وضعیت شما و نتایج آنژیوگرافی دارد.