درمان فشار خون بالا؛ راهکار‌های ساده و موثر

فشار خون بالا یا پرفشاری خون یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در حال حاضر است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این بیماری خاموش، در صورت عدم کنترل، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیوی شود. اما خبر خوب این است که با آگاهی، پیگیری و انتخاب روش‌های درست درمان، می‌توان آن را به‌خوبی کنترل کرد و از بروز عوارض آن جلوگیری نمود. برای درمان فشارخون بهتر است از پزشکی متخصص و باتجربه کمک گرفته شود تا بتواند با راهکارهای مفید و موثر در مدت زمانی کوتاه این بیماری را درمان کند. 

فشار خون بالا چیست؟

فشار خون بالا نوعی بیماری است که در آن فشار و پمپاژ خون د رگ‌ها بیش از حد طبیعی است. فشار خون به مروز زمان می‌تواند به رگ‌ها، قلب، مغز، کلیه‌ها و سایر اندام‌ها آسیب بزند و بدون درمان خطرناک یا حتی کشنده است. در واقع فشارخون نیرویی است که خون هنگام پمپاژ توسط قلب به دیواره‌های رگ وارد می‌کند و به دو نوع فشار خون سیستولیک و فشار دیاستولیک تقسیم می‌شوند. پرفشاری یا فشارخون بالا معمولا بدون علامت است به همین دلیل به آن قاتل خاموش نیز گفته می‌شود.

دلایل موثر در افزایش فشار خون بالا

دلایل مختلفی باعث ایجاد شدن فشار خون را در افراد می‌شود به همین دلیل بهتر است علت بروز فشار خون بالا را بدانید تا بهتر بتوانید آن را درمان و مدیریت کنید. برخی از مهم‌ترین دلایل موثر در افزایش فشار خون بالا عبارتنداز:

• وراثت: اگر یکی از اعضای خانواده فشار خون بالا داشته باشند، احتمال اینکه مابقی اعضای خانواده نیز به آن مبتلا شوند زیاد است.
• افزایش سن: با بالا رفتن سن، رگ‌های خونی خاصیت انعطاف‌پذیری‌ خود را از دست می‌دهند و این موضوع می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. 
• چاقی یا اضافه وزن: زمانی که وزن بدن زیاد باشد، قلب باید سخت‌تر کار کند تا خون را پمپاژ کند، که این موضوع باعث افزایش فشار خون می‌شود. 
• کم‌تحرکی: فعالیت بدنی کم باعث ضعیف شدن قلب و افزایش مقاومت عروق می‌شود.
• رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد نمک، چربی‌های اشباع (مثل روغن جامد، گوشت‌های چرب)، فست‌فود و غذاهای فرآوری‌شده فشار خون رو بالا می‌برد.
• استرس: استرس شدید یا مزمن باعث ترشح هورمون‌هایی مانند آدرنالین می‌شود که عروق را تنگ و فشار رو بالا می‌برد.
• مصرف سیگار و الکل: سیگار عروق خونی را سفت می‌کند و ضربان قلب رو بالا نگه می‌دارد.
• اختلالات خواب: مخصوصا آپنه خواب که باعث قطع موقت تنفس در خواب می‌شود، می‌تواند فشار خون را بالا نگه دارد.
• بیماری کلیه: وقتی کلیه‌ها به درستی کار نکنند و نتوانند نمک و آب را درست دفع کنند، فشار خون بالا می‌رود.
• اختلالات هورمونی: بیماری‌هایی مثل پرکاری تیروئید، سندرم کوشینگ یا تومورهای غده فوق کلیه باعث افزایش ترشح هورمون‌هایی می‌شوند که فشار خون رو بالا می‌برند.
• داروها: بعضی داروها مثل قرص‌های ضدبارداری، داروهای ضدالتهاب مثل ایبوپروفن یا کورتون‌ها می‌توانند باعث افزایش فشار شوند.
• مصرف زیاد نمک یا مکمل‌ها: مصرف زیاد نمک (سدیم) یا مواد حاوی شیرین‌بیان هم می‌توانند فشار خون رو بالا ببرد.
• مشکلات عروقی مادرزادی: مثلا تنگی آئورت (یکی از رگ‌های اصلی بدن) می‌تواند باعث فشار خون بالا در قسمت‌هایی از بدن شود.
• آپنه خواب: این اختلال تنفسی در خواب باعث افت اکسیژن و تحریک سیستم عصبی می‌شود که در نهایت فشار خون را بالا می‌برد.

بیشتر بخوانید: انواع فشارخون پایین

روش‌های درمان فشار خون بالا

امروزه افراد زیادی به دلیل عدم رعایت رژیم غذایی و سبک زندگی نادرست دچار فشار خون می‌شوند. برای درمان فشار خون از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. برخی از مهم‌ترین روش‌هایی که می‌تواند باعث کاهش فشار خون و درمان آن شوند عبارتنداز:

درمان دارویی فشار خون بالا

در مواردی که تغییرات سبک زندگی به‌تنهایی برای کنترل فشار خون کافی نباشد، یا بیمار در معرض خطر جدی مانند سکته مغزی، سکته قلبی یا نارسایی کلیه قرار داشته باشد، لازم است از درمان دارویی بهره بگیریم. مثلا با استفاده از داروهایی مانند دیورتیک‌ها (ادرارآورها) می‌توان حجم آب و نمک اضافی در بدن را کاهش داد و در نتیجه فشار خون را کاهش داد. برخی دیگر از داروهایی درمان فشار خون شامل:

• مهارکننده‌های ACE: لیزینوپریل، انالاپریل با جلوگیری از فعالیت آنزیم خاصی که موجب تنگ شدن عروق می‌شود، به باز شدن رگ‌ها و کاهش فشار خون کمک می‌کنند. 
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs): در صورتی که بیمار نسبت به داروهای گروه ACE تحمل نداشته باشد، می‌توانیم از لوزارتان و والسارتان استفاده کنیم.
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم: داروهایی مانند آملودیپین و  دیلتیازماز از ورود کلسیم به سلول‌های عضلانی دیواره رگ‌ها جلوگیری می‌کنند و موجب گشاد شدن رگ‌ها می‌شوند.
• بتابلوکرها: کاهش ضربان قلب و قدرت انقباض آن را با داروهایی مانند متوپرولول و آتنولول فشار خون می‌توان کاهش داد. این داروها معمولا در بیمارانی که سابقه بیماری قلبی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان فشار خون در منزل

درمان فشار خون در منزل یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از عوارض جدی فشار خون بالا مانند سکته قلبی، مغزی و نارسایی کلیه است. این روش‌ها برای کسانی که فشار خون مرزی یا مرحله ۱ دارند، بسیار مفید است و می‌تواند نیاز به دارو را کاهش دهند و از آن جلوگیری کنند. بهتر است مصرف نمک را کم کنید و یا اینکه اصلا آن را مصرف نکنید، با استفاده از دستگاه فشارسنج  روزانه فشار خون را اندازه‌گیری کنید، روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش سبک مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا حرکات کششی را در خانه انجام دهید، از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا، یا گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش در خانه استفاده کنید و رژیم غذایی سالم داشته باشید.

درمان فشار خون بالا با ورزش

ورزش منظم می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد، مخصوصا در مراحل اولیه بیماری. ورزش باعث افزایش قدرت پمپاژ قلب و گردش بهتر خون، کاهش مقاومت رگ‌ها در برابر جریان خون، کاهش وزن، کنترل استرس و اضطراب و بهبود عملکرد هورمون‌ها و سیستم عصبی می‌شود. با انجام حرکات ورزشی ساده می‌توان فشار خون به‌طور طبیعی کاهش داد. بهتر است افرادی که فشار خون بالایی دارند روزانه نیم ساعت ورزش و فعالیت بدنی داشته باشن این موضوع باعث می‌شود تا مصرف دارو نیز به حداقل برسد.

درمان فشار خون بالا با در طب سنتی

طب سنتی روشی مکمل برای درمان فشار خون بالا محسوب می‌شود و می‌تواند در کنار رعایت سبک زندگی و درمان پزشکی، به کاهش فشار خون کمک کند. البته باید توجه داشت که استفاده از داروهای گیاهی و توصیه‌های طب سنتی نباید جایگزین کامل داروهای شیمیایی تجویز‌شده توسط پزشک شود، مگر با مشورت پزشک متخصص طب سنتی. در طب سنتی، فشار خون بالا معمولا نوعی اختلال در حرارت و رطوبت بدن یا غلبه‌ی یکی از اخلاط (به‌ویژه صفرا و دم) شناخته می‌شود. به همین دلیل درمان شامل اصلاح مزاج، پاک‌سازی بدن، و استفاده از داروهای گیاهی متعادل‌کننده است. پرهیز از مصرف غذاهای گرم و خشک، افزایش مصرف غذاهای خنک و مرطوب و تنظیم خواب می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش فشار خون داشته باشد.

دمنوش‌ها و گیاهان دارویی مفید برای کاهش فشار خون

دمنوش چای ترش (کاسیا یا چای مکی) یکی از قوی‌ترین گیاهان برای کاهش فشار خون است. دمنوش زرشک باعث کاهش‌ چربی و فشار خون و تصفیه‌ خون و کبد می‌شود، دمنوش گل گاوزبان با لیموعمانی بسیار آرام‌بخش، ضد استرس و مناسب برای کاهش فشار ناشی از تنش‌های عصبی است و عرق بیدمشک و عرق کاسنی می‌تواند حرارت خون را کم کند و فشار خون را کاهش دهد.حجامت عام یا حجامت اخلاط در بعضی از افراد با فشار خون بالا توصیه می‌شود، ولی حتما تحت نظر پزشک دارای مجوز طب سنتی و بعد از بررسی شرایط عمومی بیمار باید انجام شود.

درمان فشار خون بالا با رژیم غذایی

رژیم غذایی مناسب در برخی از افراد می‌تواند فشار خون را به اندازه دارو کاهش دهد یا نیاز به دارو را کمتر کند. رژیم غذایی DASH (مخفف: Dietary Approaches to Stop Hypertension) توسط پزشکان و متخصصان تغذیه برای کاهش فشار خون طراحی شده است و می‌تواند کمک بسیار زیادی به درمان بیمار بکند. برای پایین آوردن فشار خون می‌توانید از این رژیم استفاده کنید:

• مصرف فراوان میوه‌ها و سبزیجات تازه
• استفاده از غلات کامل به جای غلات تصفیه‌شده 
• مصرف لبنیات کم‌چرب 
• محدودیت مصرف گوشت قرمز و چربی‌های حیوانی
• کاهش مصرف نمک
• جایگزینی روغن‌های سالم (مثل روغن زیتون) به‌جای چربی‌های اشباع
• بهتر است از ادویه‌ها، آب‌لیمو، سیر و سبزیجات معطر برای طعم‌دار کردن غذا استفاده شود.
• از مصرف مواد غذایی فرآوری‌شده مانند سوسیس، کنسروها، چیپس، شور و فست‌فود باید پرهیز شود.
• پتاسیم به تعادل سدیم در بدن کمک می‌کند و تاثیر بالایی در کاهش فشار خون دارد. منابع غنی از پتاسیم شامل موز، پرتقال و آب پرتقال طبیعی، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی پخته و عدس و لوبیا است.
• مصرف زیاد شیرینی، نوشابه، دسرها و آب‌میوه‌های صنعتی می‌تواند منجر به افزایش وزن و فشار خون شود. بهتر است به جای آن‌ها از میوه‌های تازه استفاده کنید.
• مصرف فیبر به کاهش چربی خون، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و کاهش فشار خون کمک می‌کند.

پایین آوردن فشار خون با آبلیمو و آبغوره

آبلیمو و آبغوره هر دو منابع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیباتی مثل اسید سیتریک و ویتامین C هستند که می‌توانند به بهبود عملکرد عروق و کاهش التهاب کمک کنند. این ترکیبات باعث گشاد شدن رگ‌های خونی شده و در نتیجه جریان خون را بهتر می‌کنند که می‌تواند فشار خون را کاهش دهد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مواد غذایی حاوی اسید سیتریک و ویتامین C می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند، اما اثبات علمی مستقیم و قوی برای تأثیر آبلیمو یا آبغوره به تنهایی وجود ندارد.

درمان فشار خون در افراد دیابتی

درمان فشار خون در افراد دیابتی اهمیت زیادی دارد چون ترکیب این دو بیماری خطر عوارض قلبی عروقی، کلیوی و عصبی را به‌طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. کنترل دقیق فشار خون در بیماران دیابتی می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. کاهش مصرف نمک، چربی‌های اشباع، قند و افزایش مصرف میوه، سبزیجات، غلات کامل می‌تواند به درمان فشار خون کمک کند. کاهش وزن برای کاهش فشار خون و بهبود حساسیت به انسولین بسیار مفید و موثر است. این افراد بهتر است به طور منظم فشار خون را در منزل و کلینیک اندازه گیری کنند.

پایین آوردن فشار خون در خانم‌های باردار

پایین آوردن فشار خون در خانم‌های باردار نیازمند دقت و مراقبت زیادی است چون فشار خون بالا در بارداری می‌تواند هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک باشد. در عین حال، درمان‌ها باید به گونه‌ای باشند که سلامت جنین به خطر نیفتد. فشار خون بالا در بارداری (پره‌اکلامپسی یا فشار خون حاملگی) می‌تواند منجر به مشکلات جدی مثل زایمان زودرس، کم‌وزنی جنین، آسیب به اندام‌های مادر و حتی مرگ شود. برخی داروهای فشار خون مانند متوپرولول، لابتالول، نيفيدپين معمولا در بارداری مناسب هستند و در صورت نیاز پزشک آن‌ها را تجویز می‌کند.

درمان فشارخون در بیماران کلیوی

در بیماران کلیوی فشار خون بالا می‌تواند به سرعت باعث پیشرفت آسیب به کلیه‌ها شود و عملکرد کلیه را مختل کند. همچنین، بیماری کلیوی خود می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. در بیماران کلیوی، کنترل فشار خون، تغییرات سبک زندگی و استفاده صحیح از داروهای مناسب کلیدهای اصلی جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ کیفیت زندگی هستند. مراقبت مستمر و پیگیری منظم با پزشک، بهترین راه برای مدیریت این شرایط است.

بیشتر بخوانید: علت فشار خون بالا در جوانان

چه زمانی برای درمان فشار خون به پزشک مراجعه کنیم؟

مراجعه به پزشک برای درمان فشار خون بالا در زمان مناسب می‌تواند از بروز عوارض جدی مانند سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه یا آسیب به چشم پیشگیری کند. اگر فشار بالای ۱۴۰ روی ۹۰ باشد نیاز به شروع درمان (دارویی یا غیردارویی) داریم. افرادی که دچار دیابت، بیماری قلبی، چربی خون بالا یا بیماری کلیوی هستند باید به‌طور منظم فشار خون خود را چک کرده و برای مدیریت آن با پزشک مشورت کنند. دکتر لعبت رضاییان متخصص قلب و عروق است و تا به امروز با روش‌ها و راهکارهای نوین توانسته بیماران زیادی را که دار فشار خون بالا هستند را درمان کند. 

عوارض عدم درمان فشار خون بالا

عدم درمان فشار خون بالا می‌تواند عوارض جدی، گسترده و در برخی موارد غیرقابل بازگشت برای بدن ایجاد کند. این بیماری در بلندمدت می‌تواند به تمام اندام‌های حیاتی بدن آسیب‌های متعددی وارد کند.  برخی از مهم‌ترین عوارض مهم و خطرناک عدم درمان فشار خون بالا عبارتنداز:

• فشار خون بالا شایع‌ترین علت سکته مغزی است. زیرا باعث پارگی یا انسداد رگ‌های مغز می‌شود و می‌تواند منجر به فلج، اختلال گفتار یا حتی مرگ گردد.
• قلب برای پمپاژ خون در برابر فشار بالا باید سخت‌تر کار کند و این وضعیت موجب ضخیم شدن عضله قلب، خستگی آن و در نهایت نارسایی قلبی می‌شود.
• همچنین فشار خون بالا با آسیب به عروق کرونر، خطر سکته قلبی را افزایش می‌دهد.
• فشار بالا به مرور زمان باعث تخریب عروق ظریف کلیه می‌شود.
• فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های شبکیه چشم آسیب بزند و موجب تاری دید، خونریزی چشم یا کوری دائمی گردد.
• باعث سخت شدن و تنگی رگ‌ها می‌شود (تصلب شرایین) می‌شود.
• کاهش خون‌رسانی مناسب به مغز باعث افت تمرکز، زوال عقل و حتی آلزایمر زودرس می‌شود.
• خستگی مزمن، سردردهای مکرر، اضطراب، بی‌خوابی و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره

کلام پایانی

فشار خون بالا اگر به موقع تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند به عوارض جدی و ناتوان‌کننده منجر شود. اما با روش‌های علمی، رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و مدیریت استرس، می‌توان این بیماری را کنترل کرد و کیفیت زندگی را به شکل چشمگیری ارتقا داد. همچنین با بهره‌مندی از دانش به‌روز و تجارب ارزشمند دکتر لعبت رضاییان، شما نه تنها درمانی علمی و موثر را تجربه خواهید کرد، بلکه با راهکارهای شخصی‌سازی شده، گامی بلند به سوی سلامت پایدار و پیشگیری از عوارض خواهید برداشت. برای درمان فشار خون می‌توانید همین حالا با شماره‌ی ۰۹۳۸۳۰۰۳۰۰۵ تماس بگیرید و با کمک دکتر رضاییان این بیماری را درمان کنید.

سوالات متداول