تلفن تماس

09383003005

تهران ، خیابان ولیعصر بالاتر از بیمارستادن دی کوچه 14 پلاک 11 ساختمان پزشکان شفق

header img

بررسی سنکوپ و نحوه تشخیص آن

سنکوپ یکی از مشکلات رایجی است که شاید هر کدام از ما با آن مواجه شویم. در جامعه سنکوپ بیشتر به عنوان غش شناخته می‌شود. در واقع این بیماری هنگامی رخ می‌دهد که هوشیاری انسان موقتاً از دست برود اما سریعا بهبود پیدا کند. البته معمولاً این بیماری جای نگرانی ندارد اما بهتر است با نحوه تشخیص آن و مشکلاتی که ممکن است به وجود آورد آشنا شوید. این نکته را مد نظر قرار دهید که سنکوپ انواع گوناگونی دارد و هر کدام ویژگی‌های متفاوتی دارند. در این مقاله قصد داریم با سنکوپ و نحوه تشخیص و درمان آن آشنا شویم. با مراجعه به سایت دکتر رضائیان، می‎‌توانید اطلاعات کامل و جامعی از این بیماری و نحوه تشخیص و درمان آن به دست آورید. 

سنکوپ چیست

سنکوپ چیست؟

در پاسخ به سوال سنکوپ چیست، می‌توانیم بگوییم یک اصطلاح پزشکی که برای غش کردن مورد استفاده قرار می‌گیرد سنکوپ یا syncope است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که میزان انتقال خون به مغز شما موقتاً به صورت ناگهانی کاهش پیدا کند. افت ناگهانی فشار خون، افت ضربان قلب و تغییر در مقدار خون نواحی مختلف بدن از مهم‌ترین دلایل وقوع syncope هستند. بیهوشی که بر اثر این بیماری رخ دهد، بعد از چند ثانیه یا دقیقه تمام می‌شود. با این حال پس از هوشیاری ممکن است علائمی مثل سردرگمی یا خستگی داشته باشید. این علائم هم در اکثر بیماران پس از چند ساعت محو می‌شوند. با این حال سنکوپ ‌می‌تواند نشانه یک بیماری خطرناک‌تر باشد. به همین دلیل توصیه می‌کنیم پس از درگیر شدن با این بیماری روند درمان را سریعاً آغاز کنید.

سنكوپ رفلكسی (Reflex syncope)

سنکوپ رفلکسی که وازوواگال را هم شامل می‌شود، رایج‌ترین نوع غش است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که برخی رفلکس‌ها به خوبی تنظیم نشده باشند. افرادی که درگیر این مدل سنکوپ شوند با کندی قلب و کاهش فشار خون درگیر خواهند شد. این اتفاق انتقال جریان خون به مغز را کند می‌کند و سبب بروز غش می‌شود. در افراد مبتلا به سنکوپ رفلکسی، واکنش عصبی خودکار بیش از حد شدید بوده و منجر به افت شدید فشار خون و ضربان قلب می‌شود. 

سنکوپ وضعیتی (Postural Syncope) یا افت فشار خون وضعیتی

سنکوپ وضعیتی به صورت اتفاقی رخ می‌دهد و هنگام بروز آن معمولاً بیمار در حالت ایستاده است. اگر علت اصلی این بیماری تشخیص داده نشود، ممکن است عوارض آن به صورت مداوم ادامه پیدا کنند و زندگی بیمار مختل شود. این نکته را هم در نظر داشته باشید که غش‌های وضعیتی معمولاً نیاز به مراقبت درمانی با هزینه بالا دارند. از علائم سنکوپ وضعیتی می‌توانیم به احساس سرگیجه یا سبکی سر، تاری دید، تعرق، تهوع و ضعف عضلانی اشاره کنیم. 

سنکوپ عصبی (Neurologic Syncope)

سنکوپ عصبی با علائمی مثل تشنج، سکته مغزی یا حمله TIA اتفاق می‌افتد. البته گاهی اوقات این بیماری خود را با میگرن و هیدروسفالی فشار طبیعی نشان می‌دهد. با توجه به اینکه این سنکوپ‌ها در شرایط حادتری رخ می‌دهند احتمال اینکه برای بیمار خطرات بیشتری به همراه داشته باشند وجود دارد. معمولا تشخیص سنکوپ عصبی نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارد و باید تمام مراحل معاینه و شرح حال از بیمار طی شود.

سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک وضعیتی (POTS)

سندرم تاکی کاردی یک اختلال عملکرد سیستم عصبی خودکار است که در آن فرد با وضعیتی با علائمی مثل ضربان قلب سریع، مواجه خواهد شد. شدید شدن ضربان قلب در بیمارانی که به این بیماری مبتلا هستند هنگام نشستن یا دراز کشیدن رخ می‌دهد. در سندرم تاکی کاردی ارتواستاتیک می‌تواند ضربان قلب را ۳۰ ضربه یا بیشتر در دقیقه افزایش دهد. معمولاً زنان بیشتر به این سندرم مبتلا می‌شوند. 

سنکوپ قلبی (Cardiac Syncope) چیست و چرا رخ می‎‌دهد؟

در سنکوپ قلبی عروقی، هوشیاری بیمار بین چند ثانیه تا چند دقیقه از دست می‌رود و سریعا خود به خود برمی‌گردد. مهم‌ترین دلیلی که برای این بیماری عنوان می‌شود، کاهش جریان خون در مغز است. این نوع سنکوپ با دیگر انواع آن که بدون کاهش گردش خون در مغز اتفاق می‌افتد، متفاوت است. این بیماری اغلب به طور ناگهانی و بدون سرگیجه یا علائم پیش از سنکوپ اتفاق می‌افتد. بروز برخی از بیماری‌های قلبی می‌تواند منجر به سنکوپ قلبی شود. از این رو پیشگیری و کنترل علائم مشهود بیماری‌های قلبی بسیار اهمیت دارد. 

سنکوپ قلبی چیست

سنکوپ قلبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص سنکوپ قلبی بسیار مهم است. پزشکان تا زمانی که این بیماری را به خوبی تشخیص ندهند، نمی‌توانند فرآیند درمان را آغاز کنند. برای تشخیص سنکوپ قلبی روش‌های متعددی وجود دارد. پزشکان می‌توانند از آن‌ها استفاده کرده و اقدام به درمان کنند. معمولا متخصصین قلب با انجام معاینه فیزیکی و بررسی دقیق و کامل سوابق پزشکی اقدام به تشخیص سنکوپ می‌کنند. سوالاتی از قبیل اینکه آیا قبلا سابقه‌ی غش یا علائم مشابه داشته‌اید و در صورت مثبت بودن، چگونه و در چه زمانی غش اتفاق افتاده است، معمولا از سوالات مورد نظر متخصص خواهد بود. این سوالات به پزشک معالج کمک می‌کند تا بتواند تشخیص دقیق‌تری انجام دهد. در ادامه با روش‌هایی که پزشکان می‌توانند سراغ آن‌ها بروند، آشنا خواهیم شد.

گرفتن نوار قلب(ECG) 

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب یکی از بهترین راه‌های تشخیص سنکوپ قلبی است. پزشکان با استفاده از نوار قلب، سریع‌تر متوجه می‌شوند که در نواحی مختلف آن چه اتفاقاتی رقم می‌خورد. برای انجام نوار قلب باید ۵ تا ۱۰ دقیقه وقت بگذارید. در نوار قلب معمولا ریتم ضربان قلب بررسی می‌شود و در صورت بروز هرگونه نارسایی، سایر علت‌های آن بررسی خواهد شد. 

تست ورزش یا تست استرس

پزشکان می‌توانند از تست ورزش یا استرس برای بررسی وضعیت سنکوپ قلبی استفاده کنند. این تست میزان سلامت قلب و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را تشخیص می‌دهد. تست استرس باید در یک کلینیک و تحت نظر پزشک انجام شود. تست ورزش در واقع آزمایشی است که برای بررسی عملکرد قلب در حین فعالیت بدنی انجام می‌شود. در این تست بیمار روی یک تردمیل و یا دوچرخه ثابت ورزش می‌کند و در همین حین، ضربان قلب، فشار خون و الکتروکاردیوگرام بیمار اندازه‌گیری خواهد شد. 

هولتر مانیتورینگ قلبی

یکی دیگر از ابزارهای تشخیص سنکوپ قلبی استفاده از هولتر مانیتورینگ قلبی ایست. هولتر مانیتورینگ قلبی دستگاه کوچکی است که برای بررسی ریتم و ضربان قلب یک انسان مورد استفاده قرار می‌گیرد. هولتر مانیتورینگ شبیه به الکتروکاردیوگرام است. با این تفاوت که به صورت مداوم روی قلب نظارت دارد و تمام فعالیت‌های آن را در بازه بلندمدت‌تری ضبط می‌کند.

اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) یا اکوی قلب

آزمایش دیگری که در تشخیص سنکوپ قلبی می‌تواند مفید باشد اکوکاردیوگرافی است. از این آزمایش بیشتر برای بررسی عملکرد دریچه‌های قلب استفاده می‌شود. البته اکوکاردیوگرافی علاوه بر سنکوپ، کاربردهای بسیار وسیعی دارد و برای شناسایی هرگونه بیماری قلبی پزشکان می‌توانند از آن استفاده کنند.این روش به پزشکان اجازه می‌دهد تا ساختار، اندازه و عملکرد قلب را به طور دقیق، بررسی و ارزیابی کنند. اکوی قلب می‌تواند بزرگ شدن یا کوچک شدن حفره‌های قلب را نشان دهد که این مورد می‌تواند نشانه‌ای از بیماری قلبی باشد. 

آزمایش همودینامیک

کمتر پیش می‌آید پزشکان برای بررسی سنکوپ قلبی سراغ همودینامیک بروند. با این حال بهتر است با این روش تشخیص بیماری سنکوپ هم بیشتر آشنا شویم. در آزمایش همودینامیک حرکت خون در بدن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با توجه به نتایج حاصل از این آزمایش پزشکان بهتر می‌توانند وضعیت بیمار را متوجه شوند. در واقع آزمایش همودینامیک می‌تواند به شناسایی دقیق علت سنکوپ کمک کند، به ویژه زمانی که سایر آزمایشات مانند نوار قلب یا اکو قلب اطلاعات کافی ارائه نداده باشند. 

بررسی سیستم اتونوم عصبی (Autonomic Reflex Testing)

آزمایش دیگری که می‌تواند پزشکان را در تشخیص سنکوپ قلبی کمک کند، سیستم اتونوم عصبی است. خود سیستم اتوونوم عصبی اطلاعات گوناگونی را از بخش‌های مختلف بدن می‌گیرد و تاثیر زیادی روی کنترل بافت‌های متنوع دارد. با توجه به تاثیری که سیستم خود مختار عصبی بدن روی فشار خون و ضربان قلب دارد، بررسی آن برای تشخیص سنکوپ بسیار مهم است.

لوپ ریكوردر (ILR)

لوپ ریکوردر در تشخیص سنکوپ قلبی مزایای زیادی دارد. اندازه این دستگاه شبیه به یک بسته آدامس است و زیر پوست قفسه سینه قرار می‌گیرد. با کمک این دستگاه پزشکان می‌توانند روی فعالیت قلب نظارت داشته باشند و اطلاعات را به طور مداوم دریافت کنند. لوپ ریکوردر قادر است فعالیت الکتریکی قلب را به مدت طولانی و با دقت بسیار بالا ثبت کند. این ویژگی دستگاه به پزشک کمک می‌کند تا حتی آریتمی‌های قلبی کوتاه مدت و نادر را که در زمان انجام سایر آزمایش‌ها مانند نوار قلب قابل تشخیص نیستند، شناسایی کند. 

آزمایش‌های تکمیلی دیگر

همانگونه که قبلاً هم گفتیم برای بررسی و تشخیص سنکوپ قلبی از آزمایش‌های بسیار زیادی استفاده می‎‌شود. آزمایشاتی که تا اینجا گفتیم تنها برخی از مواردی هستند که پزشکان سراغ آن‌ها می‌روند. شاید پزشک براساس شرایط بیمار تشخیص دهد آزمایشات تکمیلی دیگری مثل سی تی اسکن هم لازم است. در مجموع تشخیص اینکه بیمار چه آزمایشی انجام دهد بر عهده خود پزشک است. 

عوارض سنکوپ

درمان سنکوپ قلبی چگونه است؟

درمان سنکوپ قلبی به علت‌های زمینه‎‌ای آن بستگی دارد. معمولا پزشکان با توجه به شرایط خاص هر فرد، دستورالعمل‌ها و تجویزهای متناسب را ارائه می‌کنند. روش‌ها و درمان‌های متعددی برای درمان سنکوپ قلبی وجود دارد. در زیر به بررسی برخی از این درمان‎‎‌ها می‌پردازیم.

درمان دارویی

یکی از روش‌های درمان سنکوپ قلبی، درمان دارویی است. درمان دارویی این بیماری معمولا به صورت مصرف داروهای ضد آریتمی، داروهای تنظیم فشارخون و تقویت کننده قلب صورت می‌گیرد. داروهای ضد آریتمی برای تنظیم ضربان قلب و جلوگیری از آریتمی قلبی مصرف می‌شوند. داروهای تنظیم کننده فشارخون به جهت جلوگیری از افت ناگهانی فشار خون و کنترل آن استفاده می‌شوند و داروهای تقویت کننده قلب نیز برای بهبود عملکرد قلب و پیشگیری از احتمال وقوع سنکوپ مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

کاشت ضربان‌ساز

این دستگاه برای تنظیم ضربان قلب در افرادی که دچار آریتمی هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.ضربان ساز یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که در قفسه سینه زیر استخوان ترقوه قرار می‌گیرد. در واقع این دستگاه به جهت بررسی میزان کند یا تند بودن ضربان قلب استفاده می‌شود.

جراحی قلب

در برخی از موارد برای درمان سنکوپ قلبی از روش‌های درمانی جراحی استفاده می‌شود. این جراحی خود چند نوع دارد که جراحی تعویض دریچه قلب یکی از آن‌ها است. در این جراحی، دریچه آسیب دیده با یک دریچه مصنوعی یا دریچه‌ای که از بافت بدن خود بیمار گرفته شده است، جایگزین می‌شود.

تغییرات سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی نیز می‌توانند به بهبود علائم سنکوپ کمک کنند. اصلاح سبک زندگی و دنبال کردن یک رژیم غذایی و سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش علائم سنکوپ و حتی درمان آن کمک کند. در این بخش، به روش‌های تغییر سبک زندگی پرداختیم: 

  • تنظیم رژیم غذایی: یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند به مدیریت شرایط زمینه‌ای مانند فشار خون یا کلسترول بالا کمک کند. پیشگیری از مصرف غذاهای پر چرب، سالم خوری و پرهیز از پرخوری بیش از حد، می‎‌تواند در درمان سنکوپ موثر باشد. 
  • ورزش منظم: فعالیت بدنی می‌تواند سلامت کلی قلب را بهبود بخشد و خطر سنکوپ را کاهش دهد. با انجام ورزش‌های مناسب، قلب به طور سالم به فعالیت خود ادامه می‌دهد و از بروز علائم سنکوپ جلوگیری خواهد شد. 
  • مدیریت وزن: حفظ وزن سالم می‌تواند به کاهش فشار بر قلب کمک کند. در واقع با داشتن یک رژیم تغذیه‌ای سالم و توجه و کنترل وزن می‎‌توانید از بروز علائم سنکوپ پیشگیری کنید. در صورت ابتلا نیز، کاهش وزن و رسیدن به یک وزن ایده‌آل، می‌تواند در درمان سنکوپ موثر باشد. 
  • مدیریت استرس: تکنیک‌هایی مانند تمرینات تمدد اعصاب یا مدیتیشن می‌تواند به مدیریت استرس کمک کند. مدیریت و کنترل استرس، خود در درمان سنکوپ اثر بخش خواهد بود. 

عوارض سنکوپ قلبی

سنکوپ قلبی، وضعیتی که با غش کردن به دلیل مشکلات قلبی مشخص می‌شود، می‌تواند منجر به عوارض متعددی شود. در این بخش، چندین مورد از شایع‌ترین عوارض سنکوپ قلبی را بررسی می‌کنیم:

  • آسیب به سر: افتادن در حین سینکوپال می‌تواند منجر به آسیب‌ به سر شود. این آسیب‌ها از برآمدگی‌های جزئی تا ضربه‌های شدید یا حتی آسیب‌های مغزی ضربه‌ای را شامل می‌شود.
  • شکستگی: زمین خوردن ناشی از سنکوپ می‌تواند باعث شکستگی به خصوص در مچ دست، مچ پا و لگن شود.
  • افزایش خطر مرگ ناگهانی قلبی: افراد مبتلا به سنکوپ قلبی ممکن است بیماری‌های زمینه‌ای قلبی داشته باشند که خطر مرگ ناگهانی قلبی را افزایش می‌دهد.
  • تاثیر روانی: تکرار علائم سنکوپ و بروز این بیماری می‌تواند منجر به اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی شود.

توجه به این نکته مهم است که همه افراد مبتلا به سنکوپ قلبی همه‌ی عوارض را تجربه نمی‌کنند. شدت عوارض اغلب به علت اصلی سنکوپ و شرایط سقوط بستگی دارد. اگر شما یا افرادی که می‌شناسید سنکوپ را تجربه کرده‌اید، ضروری است که برای ارزیابی و درمان مناسب با پزشک متخصص مشورت کنید.

آیا سنکوپ خطرناک است؟

سنکوپ در اکثر موارد خطر خاصی ندارد و فقط به طور موقتی باعث بیهوشی بیمار می‌شود. هر چند حالت‌های خاصی هم هستند که می‌توانند سنکوپ را تبدیل به یک بیماری کشنده کنند. گاهی اوقات سنکوپ نشانه یک آریتمی خطرناک قلبی است. در این موارد باید در بررسی حساسیت زیادی به خرج داد. مخصوصاً در افرادی که والدین یا اجداد آن‌ها سابقه مرگ بر اثر سنکوپ را داشته‌اند، این بیماری می‌تواند یک زنگ خطر باشد. البته اگر هنگام مشاهده سنکوپ سریعا به یک پزشک مراجعه کنید و فرایند درمانی را آغاز کنید با مشکل خاصی مواجه نخواهید شد و این بیماری کنترل می‌شود. البته در نظر داشته باشید که سنکوپ قلبی می‌تواند از نوع سنکوپ‌های خطرناک باشد و علت وجود مشکلات جدی قلبی به شمار رود. 

 

آیا سنکوپ خطرناک است

کلام آخر

سنکوپ بیماری چندان خطرناکی نیست اما لازم است پس از بروز آن به پزشک مراجعه کنید. اگر این بیماری را نادیده بگیرید عوارض جدی و حتی مرگ می‌تواند در پی داشته باشد. البته اگر پس از اولین سنکوپ به یک پزشک متخصص و مجرب مراجعه کنید و با او مشورت نمایید، می‌توانید بیماری خودتان را سریعاً درمان کرده و از دوباره اتفاق افتادن آن پیشگیری کنید. در صورت نداشتن اطلاعات کافی از علائم بیماری سنکوپ، می‎‌توانید با مشاهده سایت دکتر رضائیان، به اطلاعات جامع و کاملی از این بیماری دست پیدا کنید. همچنین می‌توانید جهت مشاوره و تشخیص بیماری به صورت حضوری به ایشان مراجعه کنید. 

نظرات